Xalqaro iqtisodiy munosabatlar fakulteti

A’zo davlatlar	Kelishuv turi	Kelishuv amal qilish muddati
Kelishilgan summa ( SDR mln)
Bosniya va Gersegovina	24 oy, ‘’stand-by’’	26 sentabr 2012 yil	338,2
Iordaniya	36 oy, ‘’stand-by’’	3 avgust 2012 yil	1 364,0
Meksika	24 oy, moslashuvchan kredit	30 noyabr 2012 yil	47 292,0
Marokko	24 oy, sog’lomlashtiruvchi (preventive) kredit linya	3 avgust 2012 yil	4 177,4
Polsha	24 oy, moslashuvchan kredit	18 yanvar 2013 yil	22 000,0
Jami			75 111,6

1.1-jadval


2012-2013 yilda XVF tomonida a’zo davlatlarga berilgan kreditlar¹³

Birinchi bob xususida quyidagi xulosalarni keltirishimiz mumkin:

• 
  XVF Jahon valyuta-kredit munosabatlarida xalqaro institutsional mexanizm sifatidagi faoliyatining nechog’lik ahamiyatli ekanligi;
  
• 
  A’zo davlatlar o’rtasida valyuta munosabatlarini tartibga solib turuvchi, davlarlar o’rtasida valyuta cheklovlarini olib tashlanishini ta’minlaydigan tashkilot ekanligi;
  
• 
  A’zo davlatlar to’lov balansidagi taqchilikni qoplash uchun moliyaviy ko’mak ajratuvchi tashkilot ekanligi;
  
• 
  A’zo davlatlarning iqtisodiyotini rivojlantirish, tashqi savdoni rag’banlantirish uchun maslahatlar beradigan organ ekanligini bilishimiz mumkin.
  

II Bob Xalqaro Valyuta Fondi faoliyati tahlili va uni isloh qilish muammolari

2.1 Jahon iqtisodiyotining globallashuvi sharoitida XVF faoliyatining xususiyatlari

XVFning tashkil topganidan beri uning asosiy vazifasi jahon iqtisodiyotida pul-kredit munosabatlar tizimi barqarorligini aniq o’rnatilgan valyuta kursi bilan ta’minlash hisoblanadi. O’ziga xos o’zgarishlar 70-yillarda neft inqirozi ta’sirida ro’y berdi. Aynan o’sha payt XVF Tijorat banklarini qarzlarini o’z majburiyati sifatida qabul qilib, bu tashkilot rivojlanayotgan davlatlar uchun yirik kreditorga aylandi. Hozirgacha XVFni asosiy vazifasi sifatida valyuta munosabatlari sohasida xalqaro hamkorlikni rivojlantirish, xalqaro savdoni balanslashgan va keng miqiyosda o’shishini rag’batlantirish, valyuta kursining barqarorligini ta’minlash, davlatlarga to’lov balansini tiklash uchun moliyaviy yordam ko’rsatish kabi masalalar hali ham dolzarbdir.

Hozirgi kunda XVF quyidagi faoliyat yo’nalishlarini mukammalshtirishga harakat qilmoqda:

1. 
   Valyuta sohasida xalqaro hamkorlikka ko’maklashish va maslahat berish hamda xalqaro valyuta muammolarida birgalikdagi hamkorlikni ta’minlash.
   
2. 
   Xalqaro savdoni barqaror va kenga miqiyosda o’sishga yo’naltirish va shu asnoda barcha Fondga a’zo davlatlarda ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirish uchun yuqori bandlik va daromadlarni ta’minlash uning birinchi darajali iqtisodiy vazifasi hisoblanadi.
   
3. 
   Fondga a’zo davlatlar o’rtasida tartibga solingan pul munosabatlarida valyuta barqarorligini qo’llab quvvatlashni ta’minlash. Shu bilan birga ikki tomonlama raqobatli milliy valyutalar qadrsizlanishini oldini olish.
   
4. 
   Fondga a’zo davlatlar o’rtasida ko’p tomonlama to’lov tizimini yaratishga yordamlashish va Xalqaro Savdoni rivojlanishiga to’sqinlik qiladigan valyuta cheklovlarini olib tashlash.
   
5. 
   Fond resurslarini Fondga a’zo davlatlarga vaqtinchalik topshirgan holda, Fondga bo’lgan ishonchni mustahkamlash. Shu asnoda ularning to’lov balansida mavjud bo’lgan tafavutni yo’qotish, ma’lum bir qat’iy va salbiy ta’sirga ega choralarni qo’llamasdan turib.
   
6. 
   Fondga a’zo davlatlarni to’lov balansidagi tengsizlikni kamaytirishga ko’maklashish. XVF shunday xususiyatga ega tashkilotki, u xalqaro valyuta hamkorligini rivojlantirish va xalqaro savdoni kengaytirish orqali oxir oqibat a’zo davlatda bandlik oshishiga va iqtisodiy ko’rsatkichlarni yaxshilanishiga ta’sir ko’rsata oladi¹⁴
   

XVF siyosatini boshqaruv va kreditlash funksiyasi fondga a’zo davlatlar to’lov balansidagi defitsitni yo’qotishga yo’naltirilgan. Bu siyosat XVFga a’zo davlatlar talabi hamda jahondagi iqtisodiy o’zgarishlar natijasida rivojlanib, isloh qilinib borilmoqda. U barcha XVFga a’zo davlatlar i uchun birday talluqli hisoblanadi. XVF o’z faoliyati va siyosiy maqsadini to’laqonli bajarishi uchun a’zo davlatlar unga har xil turdagi moliyaviy hamda iqtisody ma’lumotlarni taqdim etib turishlari zarur.XVF esa barcha davlatlar bilan ularning iqtisodiy ahvoli borasida maslahatlar olib borishi kerak.

Fond a’zo davlatlarga milliy-iqtisodiy siyosatini xalqaro miqyosda kordinatsiya qilishga ko’maklashadi. Aniqrog’i u xalqaro valyuta forum sifatida jahon arenasiga chiqadi. Uning e’tibori faqatigina alohida olingan davlatlar muammosi bilan cheklanmay, aksincha jahon valyuta tizmidagi muammolar ham dolzarb hisoblanadi.Yana shuni etish lozimki, tashkilot a’zo davlatlarni bir biri bilan hamkorlikda jahon valyuta tizimining barqarorligini va yuqori suratli iqtisodiy o’sishni ta’minlashda, XVF tomonidan siyosiy va strategik chora-tadbirlar ishlab chiqiladi.