Xalqaro diplomatik munosabatlar

Internet resurslari:
www.gov.uz
www.mfer.uz.
www.jahon.mfa.uz
www.edu.uz.

---

77
www.unctad.org
www.mgimo.ru
www.cer.uz
10-bob. Rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlarning diplomatik xizmati va
uning asosiy yo’nalishlari
10.1. AQSh va Buyuk Britaniya diplomatik vakolatxonalari
Mustaqil respublikamizning tashqi siyosatini tobora takomillashtirishda
rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlarning diplomatik xizmati yutuqlaridan
foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi.
Hozirgi vaqtda ayniqsa AQSh, Buyuk Britaniya kabi rivojlangan
davlatlarda diplomatik xizmat yuksak darajada tashkil qilingan. Osiyo va
Afrikadagi ba’zi davlatlarning diplomatik xizmatida ham ibrat oladigan tomonlari
mavjud bo’lib, buni biz keyingi paragrafda Hindiston davlati misolida ko’rib
chiqishimiz mumkin.
AQShning chet eldagi diplomatik xizmatlari juda sertarmoqdir. Mazkur
davlat, dunyoning deyarli barcha mamlakatlarida diplomatik va konsullik
vakolatxonalariga ega. Diplomatik vakolatxonalardan tashqari AQSh ko’pgina
mamlakatlarda turli agentliklar va tashkilotlarning vakolatxonalarini ochgan
.

---

78
Amerika elchixonalari AQSh diplomatik apparatida etakchi va
yo’naltiruvchi kuch hisoblanadi. Mazkur elchixonalar salmoqli vakolatxonalarga
ega bo’lib, mamlakatning xorijdagi tashqi siyosat yo’nalishini amalga oshirishda
asosiy mas’uliyat ularga yuklanadi.
Amerika elchixonalarining tuzilishi boshqa davlatlar diplomatik
vakolatxonalari tuzilishiga o’xshashdir, biroq o’ziga xos xususiyatlari ham bor.
Ulardan eng muhimi elchixona iqtisodiy apparatining nisbatan katta va axborot
xizmati ham nisbatan keng tarmoqlidir.
Odatda, Amerika elchixonasi ma’muriy, iqtisodiy va siyosiy bo’limlardan
tashkil topgan. Shu bilan birga konsullik, axborot va madaniy aloqalar, harbiy
attashe apparati, katta harbiy attashe, dengiz attashesi, xalqaro taraqqiyot
agentligi ("Tinchlik korpusi") mavjud.
Siyosiy, iqtisodiy va axborot bo’limlari kabi yirik bo’limlarda tajribali
diplomatlar faoliyat ko’rsatishadi.
Amerika elchixonalari, missiyalari, konsulliklar, shu bilan birga maxsus
xizmatlarning qator xodimlari maxsus razvedka topshiriqlarini bajaradilar, AQSh
davlat manfaatlari uchun zarur bo’lgan ma’lumotlarni olib turish uchun davlat
xizmatchilari va jamoa arboblari bilan doimiy ravishda keng aloqalar o’rnatadi.
Xorijdagi Amerika elchixonalari qo’llaydigan usullar dunyoning etakchi
davlatlaridan bo’lgan AQSh tashqi siyosati va diplomatiyasining umumiy
yo’nalishini aks ettiradi.