««xalqaro audit»

Ajratib  bo’lmaydigan  tavakkalchilik  balansning  yoxud  operatsiyalar 
kategoriyasini  moddiy  xarakterga  ega  bo’lishi  mumkin  bo’lgan  buzib  ko’rsatishga 
moyilligidadir.  Ajratib  bo’lmaydigan  tavakkalchilikni  baholash  auditor  tomonidan 

---

 
102 
mijoz  faoliyatining  xususiyatlarini  bilishi,  uning  tashkiliy  tuzilishi  hamda  ushbu 
tavakkalchilik  korxonani  boshqarishning  ta’riflarida  asoslanadi.  Auditning  umumiy 
rejasini  tuzish  vaqtida  auditor  balansning  moddalari  hamda  moliyaviy  hisobotning 
ko’rsatkichlariga  nisbatan  mavjud  bo’lgan  ajratilmas  tavakkalchilikni  o’zining 
professional  xususiyatlaridan  foydalanib  baholashi  lozim.  Ajratib  bo’lmaydigan 
tavakkalchilikni  baholash  vaqtida  auditor  oldingi  yillarning  ma’lumotlaridan 
foydalanishi  mumkin,  bunda  u  mazkur  tavakkalchilikning  baholari  tekshirilayotgan 
yil uchun ham haqqoniyligiga ishonch hosil qilishi lozim. 
Ajratib  bo’lmaydigan  tavakkalchilikka  quyidagi  omillar  ta’sir  ko’rsatishi 
mumkin: 
- murakkab  hisoblashlarning oddiylariga qaraganda buzib ko’rsatilish  ehtimoli 
ko’proq; 
- smetadagi taxminlardan kelib chiqadigan summalardan iborat bo’lgan schetlar 
nisbatan  o’rnashgan  haqiqatdagi  ma’lumotlardan  kattaroq  bo’lgan  darajasini  tashkil 
qiladi; 
- texnologik yutuqlar har qanday aniq mahsulotni eskirganga chiqarishi hamda 
zahiralarni sezilarli darajada o’sib borishining sababi bqshlishi mumkin; 
- inqirozga uchragan,  biznesda  muvaffaqiyatsizlikka  duch  kelgan  hamda  etarli 
darajada  aylanma  kapitaliga  ega  bo’lmagan  kompaniyaning  rahbariyati  moliyaviy 
hisobotni buzib ko’rsatilishiga yo’l qo’yadi.