|
B bo’lim
Javob: Davlat funksiyalarini o’rganish bu sohadagi ilmiy bilimdan amaliyotda foydalanish davlat nazariyasi funksiyalarini o'rganish, bu sohadagi ilmiy bilimdan amaliyotda foydalanish davlat nazariyasi fani twplagan davlat-hukuqiy munosabatlarga doir jami materiallarni tartibga solisni takozo etadi. Buning uchun yukorida takydlanganidek, davlat-hukukuy hodisalar hamda zharayonlarnida ilmiy tasniflash uslubidan bilishi lady. Zero uslubiy uslubdan foidalanilmasa, davlat-hukuqiy hodisalar hamda zharayonlarni har tuzatish solish va taqkoslash mushkul. Davlat usullarini o'rganishda ham tasniflash uslubidan samarali foidalanilady. Yoki bu functionlarni malum bir turkum, guruga xossalarga xos xususiyatlarga tasniflash mezonlari, yangi belgilar (ularning yigindisi) ega. Masalan, davlat faoliyatining obyektlari va sokhalari, hududiy kalamlari, ijtimoiy munosabatlarga davlat tomonidan tasir kursatish usuli, boshqaruvning mazmuni birbiridan farq qiladi. Darhaqiqat, ilmiy va amaliy ishlarni mumkinda davlat funksiyalari turli mezonlar boʻyicha tasnif. Davlat functionlari amal kilish vakti buyicha doimiy va vaqtchalik funksiyalarga bulinadi. Doimy functionlar davlat amal qililishining barcha bosqichlarida rwyobga chikariladi. Vaktinchalik functionlar ijtimoiy taraqqietning o'ziga hos shart- bois kelib chiqadi va bundai ehtiyozhga o'rin kolmaganidan keyin bargham topadi. Siyoshiy yunalish (ichki va tashkilot siyosati) sohalari buyicha davlat functionlari ichki va tashkilot function- 109 tsialarga bulinadi. Ichki funksiyalar davlatning mamlakat darajasida, muayyan jamiyat hayotidagi boshqaruv rolini anglatadi. Tashqi functionlar esa, mamlakat tashkarisida olib boriladigan faoliyatini anglatadi, unda boshka davlatlar bilan o'zaro munosabatlarda davlatning roli namoyon buladi. Har qanday davlatning ichki va tashkilot funktsiyalari bir-biri bilan chambarakchas bogliqdir, chunki, boshka davlatlar bilan oʻzaro munosabatlar yulini belgilovchi tashqi siyosat kham kw zhihatdan muayyan davlat amal qililishining ichki shart-shartdan. Izhtimoiy khayot sohalari bwyicha davlat functionlari iqtisodiy, ijtimoiy, ijtimoiy va manaviy sohada amalga shiriladigan funktsiyalarga bwlinishi mumkin. Davlat functionlarini va asosiy bulmagan functionlarga azhratish kerak, degan fikr ham mavjud. Albatta, bundai azhratish shartli tusga ega buladi, sababi, bu anik mezonlar hali ilmiy jihatdan belgilanmagan. Muayyan davlatning har bir funksiyasi shu davlat uchun lens zaruratdir. Davlat faoliyatining barcha turlari teng darazhada muhim, biroq bu fikr, turli boschlarda birinchi navbatda etibor qaratilishi kerak bulgan barqaror yunalishlarni belgilab olish imkoniyatini istisno qilmaidi, albatta. Mana shu barqaror yunalishlar davlatning asosi faoliyati yunalishlariga ailanadi. Hokimiyatlar taqsimlanishi principini zhumlasiga ajratish va ushbu printsip asosida davlat funksiyalarini tasniflash mumkin. Bunda functionlar tegishincha konun chikarish (konun izhodkorligi), boshkaruv, hukuqni saqlash qilish (shu zhumladan, sudlov) va ahborot functionlariga bwlinadi. Bundai tasniflash o'ziga hos xususiyiyati belgilanadi, u davlat hokimiyatini rwyobga chikarish jarayonini, hokimiyatlar taqsimlanishi principini ifodalaidi. Bu konunchilik (vakillik), izhro etish, sudi xokimiyati sohalari faoliati bilan bogliq rasmiy tasniflashdir. Bunday bwlsa-da, ushbu tasnifdan ilmiy va amaliy maqsadlarda tez-tez foydalanilady. “Turinchi hokimiyat” ataluvchi jamoatchi akhborot ishlab chiqarish quvvatlovchi deb tarqatish yordamga alohid etibor qaratish lozim. Bu function ham uzining mazmuni, tuzilishi, ta'minlash usullari va yordamga ega. Ushba 110 funktsiyaning o'ziga xos hususiyati quyidagilardan iborat: aholini anik ma'qsadga y'o'llangan Axborot bilan ta'minlash, Ijtimoiy ongga Axborot orqali ta'sir qilish va Axborot uzatishning bosha usullaridan iborat bo'lib, xavfsizlik choralari ko'rilmoqda. Umuman olganda, Aytish zhoizki, davlat functionlari - davlatning yahlit, siyosiy, institutsional, hududy zhihatdan yagona faoliatidir. Buning uchun Dawlat nazariyasida Dawlat imkoniyatlarini testes va tashki muammolarga azhratish, yangi davlatning zhamiyatga (davlatning o'zi ham zhamiyatning alohida tashkiloti hisoblanadi) munosabatlari bw (testes muammolari) wa Dawlat ichida Tashkil topgan boshqa jamiyatlarga, boshqa imkoniyatlarni ishga solishga) taqsimlashning goyat keng tarqalgan va etirof etylgan usulidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
