X. X. Komilova, U. A. Vohidova

M oda  bashoratlari  m arketing  tadqiqotlari  va  ijtim oiy  prog- 
nozlarga  asoslanadi,  y a ’ni  ijtim oiy  ehtiyojlarga,  turmush  tarziga, 
dem ografik  va  ta'm inlaganlik  darajasiga  va  h.k.  Ijtim oiy  prognozlar
102

---

aholi  va  ekspertlaming  anketa  so‘rovi,  insonning  yoki  ijtimoiy 
guruhni,  insonni  yashayotgan  buyum  muhiti,  yashash  sharoiti  va 
h.k.  asosida  prognoz  qilinadi.  Aynan  shunday  m aium otlar  kelajak 
modani  bashoratlashga  imkon  beradi.  Marketing  tadqiqotlari  bilan 
shug‘ullanadigan  mutaxassislar  -  “trend-skaut”lar  tasodifiy  modani 
o‘rganishadi,  diskoteka, premyeralar, ko‘p odamlar yigilgan joylar- 
ga (rok-konsertlar,  stadionlar,  savdo markazlari va h.k.) borib, yangi 
tamoyillami  aniqlaydilar.  Masalan,  kiyimni  noan’anaviy  kiyish 
usulini,  elementlar  birikmasini,  muayyan  uslublaming  ustunligini. 
Bundan  tashqari  ular  modada  dizayner-avangardistlaming  so‘nggi 
kolleksiyalaridan  kelajak  modaning  elementlarini  izlashadi.  Barcha 
loyihalash jarayonlari  bozomi  va  modani  o ‘rganishdan  boshlanishi 
kerak,  ayniqsa  yirik  kompaniyalarda  albatta  shunday  tadqiqot 
bo‘limlari  boiishi  lozim.  Modani  effektiv  boshqarish  uchun  faqat 
muayyan  ko‘p  g‘oyalarni  mavjudligi  emas,  balki  uni  paydo  boiish 
va o‘zgarish ijtimoiy sabablarini tushunish kerak.