X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

Orinoko pastekisligi. 
Bu morfostruktura oblasti Karib Andi tog‘lari bilan 
Gviana yassi tog‘ligi oralig‘idagi mezozoyning oxirida vujudga kelgan tektonik 
bukilmada tarkib topgan. Uning shimoli-sharqiy qismi paleogen va neogen 
davrlarining dengiz yotqiziqlari bilan, g‘arbiy qismi And tog‘laridan va Gviana yassi 
tog‘ligidan keltirilgan kontinental yotqiziqlar bilan to‘ldirilgan. Orinoko pastekisligi 
Lyanos Orinoko
pastekisligi deb ham ataladi. Lyanos Orinoko yer yuzasining 
tuzilishiga va nishabligiga ko‘ra ikkita geomorfologik qismga bo‘linadi. G‘arbiy 
qismi 
Past Lyanos
va sharqiy qismi 
Baland Lyanos
deb ataladi. 
Past Lyanos pastekislikning g‘arbiy qismini ishg‘ol etib, Guariko va Meta 
daryolarining oralig‘ida joylashgan. Uning yuzasi pastqam tekislik bo‘lib, gilli-
balchiq allyuvial yotqiziqlar bilan qoplangan. Hududining aksariyat qismi okean 
sathidan atigi 40 m baland ko‘tarilgan xolos. Faqat Karib Andi etaklari yaqinida yer 
yuzasi 150-200 m balandlikkacha ko‘tarilgan. Bu yerda daryo vodiylari yaxshi 

---

94 
ishlanmagan va chuqurlashmagan. Tog‘ etagidagi yoyilma konussimon vodiylar 
bilan kuchli kesilgan.
Baland Lyanos pastekislikning Guariko daryosidan sharqda joylashgan 
qismini egallagan. U g‘arbiy qismga nisbatan balandroq bo‘lib, dengiz yotqiziqlari 
bilan qoplangan. Yuza qismi denudasion tekislikdan iborat. Baland Lyanos daryo 
vodiylari bilan kesilgan va balandligi 200-300 m keladigan platolarga bo‘linib 
ketgan. Bu platolarni mahalliy xalq 
“mesas”
deb ataydi. Orinoko daryosi Atlantika 
okeaniga quyilish joyida pastqam, tekis va botqoqlangan del’ta hosil qilgan. Bu 
yerda yangi tektonik harakatlar natijasida sodir bo‘lgan cho‘kish jarayonining izlari 
yaxshi saqlangan.