X to‘xtaboyev kimyo 9

2. Cho‘kma hosil bo‘lishi bilan sodir bo‘ladigan reaksiyalar. 
Reaksiya mah sulotlaridan biri suvda erimaydigan modda bo‘lsa, 
bu reaksiya oxirigacha sodir bo‘ladi. Masalan,
BaCl
2
+ Na
2
SO
4
= 2NaCl + BaSO
4
↓.
Bu reaksiyada hosil bo‘lgan bariy sulfat suvda erimaydi, 
ionlarga ajralmaydi.
Tenglamaning ionli shakli:
Ba
2+ 
+ 2Cl
–
+ 2Na
+
+ SO
4
2– 
= 2Na
+
+ 2Cl
–
+ BaSO
4
↓.
Elektrolitlarning dissotsiatsiyalanishidan hosil bo‘lgan bariy 
va sulfat ionlari o‘zaro birikib cho‘kma (BaSO
4
) hosil qiladi.
Tenglamaning qisqa ionli ko‘rinishi: 
Ba
2+
+ SO
4
2–
= BaSO
4
↓
.
Ba(NO
3
)
2
va K
2
SO
4
eritmalari o‘rtasidagi kimyoviy reaksiya 
tenglamasini yo zing. Qisqa ionli tenglamasiga e’tibor bering.
3. gaz modda hosil bo‘lishi bilan boradigan reaksiyalar. 
Elektrolit eritmalari orasida sodir bo‘ladigan reaksiya mahsulot-
laridan biri gaz bo‘lganda ham kimyoviy reaksiya oxirigacha 
boradi. Masalan,
Na
2
S + 2hCl = 2NaCl + h
2
S
↑.
Reaksiyaning ionli holati:
2Na
+
+
S
2–
+ 2h
+
+ 2Cl
–
= 2Na
+
+ 2Cl
–
+ h
2
S
↑.
Qisqa ionli holati: S
2–
+ 2h
+
= h
2
S
↑.
Demak, bu reaksiyaning mohiyati h
+
bilan S
2–
ionlarini 
o‘zaro bir ik ib, suvda er imaydigan gaz hosil bo‘lishi bilan 
izohlanadi (7- jadval).
Ammoniy xlorid eritmasi bilan o‘yuvchi natriy eritmasi ora-
si dagi kimyoviy reaksiyaning molekular, ionli va qisqa ionli 
http:eduportal.uz

---

31
tenglamalarini yozing. Qisqa ionli tenglamani yuqoridagi reak-
siyaning qisqa ionli tenglamasi bilan solishtiring.