X to‘xtaboyev kimyo 9

2. Marganesni sof kislorod va suv bilan o‘zaro reaksiya teng 
lamalarini yozing.
3. Marganesni kislotalar bilan o‘zaro ta’sirlashuvini izohlang.
Reaksiya tenglamalarini yozing.
Marganesning birikmalari va ularni ishlatilishi
birikmalari. Marganesning 5 xil oksidi ma’lum.
MnO – marganes (II)-oksid. Asosli oksid
Mn
2
O
3
– marganes (III)-oksid. Asosli oksid 
MnO
2
– marganes (IV)-oksid. Amfoter oksid
Mn
2
O
7
– marganes (VII)-oksid. Kislotali oksid
Mn
3
O
4
– marganes (II) va (III)-oksidlarining 
aralashmasi. Aralash oksid (MnO
. 
Mn
2
O
3
)
Mn
Amaliyotda marganesning (IV)-oksidi (kuchli oksidlovchi)
va Mn
2
O
7
oksidiga mos keluvchi tuzlari ko‘p ishlatiladi.
Mn
2
O
7
marganes ( V II)-oksidi yog‘simon suy uqlik. Uni 
olish uchun kaliy permanganatga sulfat kislota ta’sir ettiriladi. 
Natijada, hosil bo‘lgan Mn
2
O
7
qizdirilganda, MnO
2
va O
2
ga
parchalanib ketadi:
2KMnO
4
+ h
2
SO
4 
= Mn
2
O
7
+ K
2
SO
4
+ h
2
O,
http:eduportal.uz

---

155
2Mn
2
O
7 
= 4MnO
2
+ 3O
2
→
.
KMnO
4
— kaliy permanganat. Kaliy permanganat — to‘q-
qizil rangli kristall modda bo‘lib, suvda juda yaxshi eriydi. 
Tibbiyotda ishlatiladi. Kuchli oksid lovchilik xossasiga ega. Uning 
oksidlovchilik xossasi eritmaning muhitiga qarab turlicha bo‘ladi.
Kislotali muhitda:
2KMnO
4
+ 10KCl + 8h
2
SO
4
= 6K
2
SO
4
+ 2MnSO
4
+ 
+ 5Cl
2
+ 8h
2
O.
Ishqoriy muhitda:
2KMnO
4 
+ K
2
SO
3 
+ 2KOh = K
2
SO
4
+ 2K
2
MnO
4
+ h
2
O.
Neytral muhitda:
2KMnO
4
+ 3K
2
SO
3
+ h
2
O = 2MnO
2
+ 3K
2
SO
4
+ 2KOh.
Kaliy permanganat qizdirilganda parchalanadi va bu usuldan 
laboratoriyada kislorod olish maqsadida foydalaniladi:
2KMnO
4
= K
2
MnO
4
+ MnO
2
+ O
2
→
.
Marganes (VII)-oksidiga mos keluvchi permanganat kislota 
(hMnO
4
) kuchli kislota bo‘lib, beqaror va u suvda osongina 
par chalanib ketadi.
Ishlatilishi. Marganes va uning birikmalarining xalq xo‘ja-
ligida ishlatilishi:
Po‘lat ishlab chiqarishda
Qotishmalar tayyorlashda
Metall buyumlar sirtini qoplashda
Katalizatorlar sifatida
Mikroo‘g‘itlar; MnSO
4