X. S. Xadjaev, I. A. Bakiyeva, sh sh. Fayziyev makroiqtisodiyot

Qisqacha xulosalar

Makroiqtosodiy muvozanatni ta’minlashda tovar va xizmatlar bozorida muvozanatni ta’minlash muhimdir. Bu masalani hal etishda rejalashtirilgan xarajatlar hamda haqiqatda sarf qilingan xarajatlarni bir biri bilan solishtirish orqali
iqtisodiyot uchun zarur bo’lgan tovar va xizmatlar miqdorini aniqlash mumkin. Bu o’rinda Keyns xochi alohida ahamiyatga egadir.
Investitsiyalar funktsiyasi va Keyns xochi asosida foiz stavkasi va daromad darajasi o’rtasidagi teskari bog’liqlik o’rnatiladi va bu bog’liqlik investisiyalar hamda jamg’armalar tengligi ayniyatini bajarilishini ta’minlovchi IS egri chizig’i yordamida aks ettiriladi.
Davlat xarajatlarini oshishi (G) daromadlarni berilgan darajasida rejalashtirilayotgan jami xarajatlarni o’sib borishini bildiradi. Davlat xarajatlarini bir miqdorga ko’payishida muvozanatli daromad qancha oshganligini bildiruvchi koeffitsient davlat xarajatlarining multiplikatori deb ataladi.
Soliqlarning o’zgarishi daromad va iste’molga teskari ta’sir ko’rsatadi. Soliqlarni kamayishi multiplikator samarasini keltirib chiqaradi, ya’ni daromadlarni soliqlar o’zgarishi miqdoriga qaraganda yanada ko’proq qo’shimcha o’sishiga olib keladi.
Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdorining katta yoki kichikligi byudjet soliq siyosati samaradorligiga ta’sir ko’rsatadi.
Tayanch so’z va iboralar: tovar va xizmatlar bozori, rejalashtirilgan xarajatlar, haqiqiy xarajatlar, muvozanat, Keyns xochi, tovar moddiy zahirasi.

Nazorat savollari

1.Tovar va xizmatlar bozoridagi muvozanat deganda nima tushuniladi? 2.Rejalashtirilgan xarajatlar va daromad tengligini qanday izohlash mumkin?
3. Nima uchun haqiqiy xarajatlar rejalashtirilgan xarajatlardan farq qiladi? 4.Rejalashtirilayotgan xarajatlar funktsiyasi qanday ko’rinishga ega?

5. 
   Tovar moddiy zahiralari qanday vaziyatda yaratiladi?
   
6. 
   Keyns xochi tovar va xizmatlar bozoridagi qanday holatni tahlil etishda qo’llaniladi?
   
7. 
   Investitsiyalar funktsiyasi va keyns xochi asosida qanday bog’liqlik o’rnatiladi?