X. N. Nazarov robotlar va robototexnik tizimlar

Nazorat savollari 
1.
Yig‘uv jarayonini amalga oshirish bosqichlari. 
2.
Robototexnik yig‘uv tizimini qurish prinsiplari. 
3.
Yig‘uvda ishlatiladigan robotlarning xususiyatlari. 
4.
Detallar magazinidan foydalanish sxemasi. 
5.
Yig‘uv operatsiyalarini bajarishda qo‘llaniladigan robotlar guruhlari. 
6.
Qanday yig‘uv robotlarini bilasiz ? 
7.
Yig‘uv avtomatiga nimalar kiradi ? 
8.
Yig‘uv operatsiyalarini avtomatlashtirishda adaptiv robotlarning 
qo‘llanilishi. 
9.
RTK tarkibidagi sanoat roboti qanday operatsiyalarni bajaradi? 
10.
Yig‘uv RTK si tarkibidagi mikro – eHM qanday funksiyalarni 
boshqaradi ? 
 

---

106 
8-BOB. MEXANIK IShLOV BERISh ROBOTOTEXNIK KOMPLEKSLARI 
 
 
 
 
8.1. Mexanik ishlov berish RTKlari 
Ishlab chiqarishni avtomatlashtirishni, ishlab chiqarishdagi konstruksiyalar 
va SRlari konstruksiyalarini rivojlantirish yo‘nalishlarini o‘rganib chiqish shuni 
ko‘rsatadiki, SRlarining RTKlardagi funksiyalari kengayib bormoqda. Zamonaviy 
ishchi avtomatik kompleks tarkibidagi stanoklarga ko‘rsatiladigan barcha turdagi 
xizmat operatsiyalarining taxminan 60% ni bajaradi. Yaqin kelajakda bajarish 
uchun ishchilarga operatsiyalarning 20%, sanoat robotlariga esa avvalgi 20% 
o‘rniga 50% qoladi. 
RTKlarda ishlov berishga moyil detallarning tahlili. 
Avtomatlashtirilgan RTKlarda mexanik ishlov berishga moyil detallarning 
xilma-xilligi (nomenklaturasi) quyidagi omillar bilan aniqlanadi: 
1)
detallarning konstruksiyaviy parametrlari bilan; 
2)
ishlov berishga kelib tushayotgan xom mahsulot (zagotovka)ning 
tarkibi va ko‘rinishi hamda turi bilan; 
3)
detalga qo‘yilayotgan texnik talablar bilan; 
4)
detalning massasi va gabaritlari bilan. 
RTKlar tarkibidagi SRlarini tanlashda SRlarining yuk ko‘tarish qobiliyati 
hamda detallarning massasi hal qiluvchi omillardan hisoblanadi. 
RTKlarda SRlaridan foydalanishda ularni 1kg dan 500kg gacha bo‘lgan 
detallar uchun qo‘llash maqsadga muvofiqdir. 
Mexanik ishlov berish RTKlarini seriyali ishlab chiqarish sharoitlari uchun 
yaratishda detallarni guruhlab ishlov berish, texnologik jarayonlarni tiplarga ajratish 
va texnologik jixoz-uskunalarni tanlash asosida yaratish maqsadga muvofiqdir. 
Mexanik ishlov berish RTKlarida SRlari kesuvchi asbob yemirilganida yoki 
boshqa detalga ishlov berishga o‘tilganda, ayniqsa maxsus sanoat robotlaridan 
foydalaniladigan sonli programmaviy boshqarishli stanoklarda, shu kesuvchi asbobni 
almashtirishni bajarishi kerak. 

---

107