X ibragimov, sh. Abdullayeva

Pedagogikada jazolash usuliga qanday qaraladi, wing qanday turlari qo‘IlaniIadi, degan savolning tug‘ilishi tabiiy. ^I
Jazolash tarbiyalanuvchining xatti harakati va faoliyatiga salbiy baho berishdir.
Jazo bu tarbiyalanuvchi manfaati uchun qo‘llaniladigan tarbiya usuli.
0‘quv muassasalarida qo‘llaniladigan jazo turlari xilma-xildir (18-rasm).





Tanbeh berish - eng yengil jazo chorasi boiib hisoblanadi.
Ogohlantirish noma’qul xatti-harakatlaming oldini olish uchun ishlatiladi.
Hayfsan berish - tanbeh va ogohlantirish kutilgan natija ber- masa, o‘quvchi intizomni buzaversa, hayfsan beriladi.
Uyaltirish - odamning eng nozik sezgilaridan biri uyat, or - nonius, sharmuhayodir.
Odamda, izzat - nafs, odamiylik qancha kuchli boisa, o‘zini- o‘zi, awalo, hurmat qilsa, unda or-nomus kuchli bo‘ladi.
Xalqimiz uyat o'limdan qattiq, deb bejiz aytmagan. Shu sababli bolani hadeb uyaltirmasdan, boshqa vositalarni ham qo‘l- lash kerak.
112
Jazo haqqoniy me’yorda qoMlanilsa samarali bo‘ladi.
Shunday qilib, tarbiya jarayoni inson hayotida rivojlanib, takomillashib boradi. Yuqorida ta’riflab berilgan tarbiya tamoyillari va umumiy metodlari o‘quvchilarga pedagogik ta’sir ko‘rsatish sohalarining hammasini qamrab olmaydi.
Pedagogika fani va amaliyoti har doim rivojlanib boradi, shuning uchun ham tarbiya jarayoni ham, uning qoida va usullari ham takomillashib boraveradi. Tarbiyaning samarasi - bu qoida va usullaming to‘g‘ri qo‘llanishiga, tanlangan vosita va usullar muay- yan ijtimoiy guruhda tarbiya tizimidan qanchalik o‘rin olganiga, ulaming tarbiya vazifalari va maqsadlariga qanchalik javob beri- shiga bog‘liqdir.