X ibragimov, sh. Abdullayeva

Faoliyat jarayonida ijtimoiy xulq tajribalarini shakllantirish usullari. Bola rivojlanishining, o'zligini bilishning asosiy omili - bu faoliyatdir. Faoliyat nuqtai nazaridan yondashilgan qoida maktab hayotining hamma jabhalarida ta’lim-tarbiya jarayonlariga singib ketadi. Faoliyat o'quvchilar bilimlarini mustaqil egallashga unday- di, ulami qay ixtisosga moyilliklarini aniqlashga, ijodiy faoliyat tajribasini, hissiy qadriyat munosabatlarini o‘zlashtirishlariga yor- dam beradi. 0‘quvchilami birinchi sinfdan boshlab imkoniyat darajasidagi foydali mehnat bilan shug'ullanishlariga erishish lozim. Bunday mehnat ko‘pchilik jamoa bo‘lib bajarilganida yaxshi natija beradi.
Mashq va o‘rgatish usullari. Bolalar faoliyatini oqilona maq- sadga muvofiq ravishda va har tomonlama tashkil qilish mumkin. Mashq-bolalami axloq mezonlari va xulq-atvor qoidalarini baja- rishga odatlantirishdir. O'quvchilar odatlami yaqinlaridan meros qilib olmaydilar, balki ular bilan muntazam muloqotlari tufayli taqlid qilish, tarbiya orqali hosil qilinadi. Oxir-oqibatda odat ehti- yojga aylanadi.
Mashq muayyan xatti-harkatlami ko‘p marotaba takror- lashni o‘z ichiga oladi. Mashq natijasida ko'nikma, odat, yangi bilimlar hosil qilinadi. Mashq va odatlantirish o‘quvchi uchun ongli ijodiy jarayondir.
0‘rgatish. Ijodiy xulq-atvoming odatiy shakliga aylantirish maqsadida o‘quvchilaming bajarishlari uchun rejali izchil tarzda tashkil qilinadigan turli harakatlar amaliyot ishlaridir. 0‘rgatish bir necha izchil harakatlar yig'indisidir. 0‘qituvchi bu harakatlami ko‘rsatib berishi, tushuntirishi lozim. Tarbiya amaliyotida mashq qilishning turli xillari mavjud. Faoliyatda mashq qilish mehnat ijtimoiy faoliyat, jamoadagi faoliyat, o‘zaro munosabat odatlarini tarbiyalashga qaratilgan. Kun tartibi mashqlari maktabda, oilada o'rnatiladigan kun tartibiga amal qilish, shu bilan bog'liq o‘z istak va harakatlarini boshqarish hamda bo‘sh vaqtdan to‘g‘ri foyda- lanish odatiga o'rgatadi.
Topshiriq. 0‘quvchilaming mehnat topshiriqlarini jamoa bo'lib bajarishlari ularda ijtimoiy xulq tajribalarini shakllantirishda alohida ahamiyat kasb etadi.