X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

Epidemiyaga qarshi tadbirlar maqsadi:
Yuqumli  kasalliklaming  oldini  olish,  aholi  orasida  tarqalishiga 
yo‘l qo‘ymaslik va epidemik o‘choq vujudga kelganda uni yo‘qotish.
Tadbirlar 2 guruhga bo ‘linadi:
1.  Epidemiyaga qarshi (proflaktik) tadbirlar.
2. Yuqumli kasal paydo bo'lganda olib boriladigan tadbirlar.
Epidemiyaga qarshi tadbirlar kompleksi quyidagilardan iborat:
1.  Aholi o‘mashgan  tumanlarda  va  qutqarish-tiklash  ishlari  olib 
borilayotgan joylarda epidemik qidiruv ishlarini olib borish.
2.
  Yuqumli  kasalligi  bo‘lganlarni  erta  aniqlash,  alohidalash  va 
yotqizish.
3. Yuqumli kasalligi bo‘lgan bemomi epidemologik tekshirish.
4.  Yuqumli kasalligi  bo‘lganlami  ko‘chirishda  himoyalanish  tad- 
birlarini o‘tkazish.
5. Ko‘rsatkichga qarab dezinfeksiya, dezinseksiya va deratizatsiya 
o ‘tkazish.
6.
 Bakteriya tashuvchini hisobga olish, uni yo‘qotish.
7.  Yuqumli  kasali  boigan  bemor  bilan  muloqotda  bo‘lganlami 
hisobga olish va kuzatish.
8. Aholiga nisbatan shoshilinch profilaktika va shoshilinch emlash 
o‘tkazish.
220

---

9. Karantin va kuzatib borish (observatsiya) tadbirlarini olib borish 
(kuzatishga asosan).
10. Tugatilgan epidemologik o‘choqda epidemik kuzatish.
11. Aholining turmush va mehnat sharoitini yaxshilash.
12. Aholini jismoniy chiniqtirish va rivojlantirish.  *
Em lash  asosiy  tadbir  hisoblanadi,  chunki  inson  organizmida 
xavfli  infeksiyaga  nisbatan  bardosh  beruvchi  holat  (immunitet) 
hosil  bo‘ladi.  Tinchlik  davrida  ma’Ium  hududda  kasallik  paydo 
b oiib, tarqalish ehtimoli boiganda yoki chetdan kirib kelish xavfi 
boiganda  emlash  o‘tkaziladi.  Ommaviy  emlash  xavfli  holatlar 
paydo  bo‘lganda  yoki  epidemik  o‘choq  vujudga  kelganda  amalga 
oshiriladi.
Oldini  olish tadbirlariga yana quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 
aholi  yashaydigan  hududlami  o‘z  vaqtida  axlatlardan  tozalash, 
axlatxonalami,  yashiklarni  toza  tutish,  aholini  toza  ichimlik  suvi 
bilan  ta’minlash,  umum  ovqatlanish  joylarining,  bozortaraing 
sanitariya holatini yaxshilash va boshqa tadbirlar.