X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

Ajratuvchi (izolyatsiyalovchi) protivogazlar
Ajratuvchi  protivogazlar  nafas  a’zolarini  tashqi  havodan  to‘liq 
izolyatsiya  qiladi.  Ajratuvchi  protivogazlar  himoyalovchi  xususiyati 
moddalaming  turiga  radioaktiv  va  bakterial  vositalaming  havodagi 
konsentratsiyasiga bog1 liq emas. Bunday protivogazlar havo tarkibidagi 
har qanday zaharlovchi modda va ulaming yuqori konsentratsiyasidan 
himoyalaydi va quyidagi hollarda ishlatiladi:
— 
havo tarkibida zaharlovchi  va zaharli  moddalaming juda yuqori 
konsentratsiyasi paydo boiganda;
89

---

-   odatdagi  filtrlovchi  protivogazlar  havo  tarkibidagi  ba’zi  bir 
zaharlovchi va zaharli moddaiarni zararsizlantira olmagan vaqtda;
-   havo tarkibida kislorod qisman yoki to‘ liq bo‘ Imaganda;
-  suv to‘siqlaridan o‘tishda yoki suv ostida ish bajarishda. Ajratuvchi 
protivogazlar kishining nafas a ’zolarini tashqi muhitdan to‘liq ajratishga 
asoslangan bo‘ ladi, nafas olish uchun talab qilinadi, havo pnevmatogen 
yoki  pnevmatofor  usulda  ishlaydigan  apparatlar  yordamida  olinadi. 
Pnevmatofor  ajratuvchi  protivogazlarda  nafas  uchun  olinadigan 
kislorod  ballonlarida  siqilgan  bosimda  bo‘ladi.  Bunday  apparatlarga 
KIP-5, KIP-7 va KIP-8 lar kiradi.
Pnevmatogen  ajratuvchi  protivogazlarga hozirgi  vaqtda IP-4,  IP-5 
kiradi, bularda kislorod kimyoviy yo‘l bilan olinadi.
Ajratuvchi IP-4  gazniqob quruqlikda ishlash  uchun mo'ljallangan. 
Bu yuz qismdan, regenerativ patrondan, nafas xaltasi (qopi) va ortiqcha 
bosimni chiqaruvchi klapandan iborat.
Shlem-niqob  odamning  nafas  a’zolarini,  yuz  va  ko'zlami 
tashqi  muhitdan,  zaharlovchi  moddalar  ta’siridan  himoya  qiladi  va 
chiqariladigan havoni regenerativ patronga gofrirlangan rezinali naycha 
orqaii  yuborib,  u  yerda  kislorod  bilan  boyitilgan  gaz  aralashmasini 
nafas a’zolariga yetkazib berishga mo‘ljallangan.
plyonkalar; 9 -  protivogazni saqlash uchun qo'llaniladigan xalta.