X asranboeva

Bolaning lug’at boyligi nafaqat miqdor jxhatdan, balki sifat jihatdan ham o’sib boradi. Bu asosan bolalaming so’zlar mazmunini o’zlashtirishi bilan kechadi. Lug’atni egallash jarayoni tushunchalami egallab borish bilan U2;viy bog’liq. L.S.Vigotskiy yozishicha, “Psixologik tomondan olib qaraganda, so’zlaming mazmuni va ma’nosi - bu umumlashma yoki tushimchadan o’zga narsa emas. Bii; so’zning ma’nosini bemalol tafakkur fenomeni deb hisoblashga haqliiiirmiz”.

Bog’cha yoshidagi bolalar eng awalo ko’rgaznriali ifodalangan yoki ulaming faoliyatlariga jalb etilgan predmetlar, hodisalar, sifatlar, xususiystlar, munosaballaming nomlanishini o’zlashtiradi. Buni bola tafakkurining ko’rgazmali-harakat va ko’rgazmali-obrazli xarakterda ekanligi bilan tushimtirish mumkin. Shu tufayli ham, bog’cha yoshidagi bolalar lug’atida abstrakt (mavhum) tusbimchalar deyarli uchramaydi.

Agar 3-7 yoshdagi boladan berilgaii topshiriqda nutqiy faoliyatning element bo’lmish so’z bilan muayyan amallami bajaiish talab etilsa, masalan, gap tarkibidan so’zlami ajratib olish vazifasi berilsa, S.N.Karpovaning tadqi(}Oti ko’rsatishicha, bolada imga aytilgan gap belgilaydigan vaziyatga orientir olishjiing ancha baiqaror moyilligi kuzatilatii. Berilgan gap tarkibida nechta so’z mavjud degan savolga bolalar gapni “boshdan oyoq” qaytadan takrorlaydi. Masalan, “Koptok yumalab ketdi” degan gap berilsa, bola (5-9 yoshli) bu gapda bitta so’z “Koptok ymnalab ketdi” degan so’z borligini aytadi.