Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги академияси дастлабки тергов ва криминалистика кафедраси тергов фаолияти мутаҳасислиги

Бузиш содир этилган жой ва бинога кириш жойини кўздан кечириш.

Дераза ойнаси бузилган жойда қуйидаги излар қидирилади:
1) елим ва бошқа шунга ўхшаш моддалар (жиноятчи ойнанинг олинганини яшириш мақсадида, уни елимлаб кетган бўлиши мумкин. Бундай модданинг ҳодиса жойидан олиниши муҳим аҳамият касб этади. Шунинг учун уни пробиркага жойлаштириб, ҳодиса жойидан олинади);
2) қон излари (бузиш жараёнида жиноятчи қўли ёки бошқа тана аъзосини кесиб олиши, натижада бузилган жойда унинг қон излари қолиши мумкин);
3) бузиш қуролларининг излари;
4) арралаш, кесиш, қирқиш излари;
5) соч толалари (темир панжарани бузиб, ундан ичкари томон киришда, кўпинча, жиноятчи биринчи навбатда бошини тиқади);
6) мато ва газлама толалари (тешикдан кираётганда кийимлар илиниб, толали маҳсулотлар қолган бўлиши мумкин);
7) қўл излари (жиноятчининг қўли тегиши мумкин бўлган барча обьектлар текшириб кўрилади);
8) одамнинг ҳиди излари (ушбу жойда жиноятчи фаол ҳаракат билан жисмоний ишларни бажаради ва шу жойда кўп вақт қолишга мажбур бўлади, бундай жойларда хизмат итларидан фойдаланиш унумли натижа бериши мумкин);
9) ер, тупроқ, ўсимлик зарралари (ушбу излар одатда, жиноятчининг пойафзалидан, кийимларидан, айрим пайтларда бузиш қуролларидан ҳам қолган бўлиши мумкин).
Ҳодиса жойини кўздан кечиришда ҳал этиладиган асосий масалалардан бири бузиш қуролини топишдир. Бузиш қуролини қидиришда бузилган жой ва унинг атрофлари, жиноятчининг ҳаракатланиши мумкин бўлган йўналишлари атрофлича қидирилади.
Ўғрилик жиноятлари кўпинча транспорт воситаларидан фойдаланиш билан боғлиқ бўлади. Кўпинча транспорт воситаси бузиш содир бўлган жойдан узоқроқда бўлади. Шунинг учун транспорт воситасининг изларини қидиришда, кўзга ташланмайдиган жойларни ҳам эътиборга олиш керак. Шунингдек, топилган транспорт воситаси изининг жиноят ҳодисасига тегишлилиги масаласини ҳал этиш муҳимдир.
Бузиш содир этилган жойни тадқиқ этишда қуйидагиларга аниқлик киритиш керак:
1) бузиш қандай восита билан содир этилган (бузиш қуроли);
2) бузиш қачон содир бўлган;
3) жиноятчилар етарлича тажрибага эгами;
4) улар ёпиш қурилмаларининг хусусиятлари тўғрисида маълумотга егами;
5) жиноятчилар неча нафар бўлганлар;
6) бузиш давомида жиноятчиларнинг кийимларида, танасида, бузиш қуроли ва пойафзалида қандай зарралар қолган бўлиши мумкин. Ушбу масала ижобий ҳал қилинса, қолиши мумкин бўлган моддалардан намуналар олинади ва ушбу ҳолат баённомага киритилади. ¹⁹