Transport vositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion

10
H
7
CH
3
kiradi. Uning 
struktura formulasi:
сн 
CH
CH
CH
С - СНз
сн
с ^
сн сн
bo‘lib, etalon aralashmaning ikkinchi tashkil etuvchisi sifatida 
qabul qilingan. Uning o‘z-o‘zidan alangalanishga moyilligi «0» birlik 
bilan baholanadi.

---

Dizel yonilg‘isining setan soni deb, setan va a-metilnaftalindan 
tashkil topgan, yonish (o‘z-o‘zidan alangalanish) tasnifi sinalayotgan 
yonilg‘inikiga teng (o‘xshash) bo‘lgan sun’iy tayyorlangan ara­
lashmadagi protsentda hisoblangan oktan miqdoriga (hajmi bo‘yicha) 
aytiladi.
Setan soni bir silindrli IT9-3 ustanovkasida aniqlanadi. Bu 
ustanovka o‘zgaruvchan siqish darajasida (7 dan-23 gacha) ishlash 
imkonini beradi. Aniqlash, sinaladigan dizel yonilg‘isini va etalon 
yonilg‘ini qiyosiy yondirish yo‘li bilan amalga oshiriladi. A w al qat’iy 
belgilangan sharoitda dizel yonilg‘isi sinaladi, keyin alangala- 
nuvchanligi xuddi shunday bo‘lgan etalon aralashma tanlanadi. Kritik 
siqish darajasi bo‘yicha tekshirilayotgan yonilg'inikiga mos kelgan 
etalon yonilg‘ining setan soni qabul qilinadi. Setan soni yonilg‘ining 
yonish protsessidagina emas, balki uning yurgizib yuborish sifatlariga 
ham katta ta’sir ko‘rsatadi.
20 
30 
40 
50 
60 
ц .с
З.б.-rasm. 
Dizel yonilg‘isming setan sonini sovuq dvigatelni ishga 
tushirish vaqtiga bog‘liq lik grafigi.
Yozda setan soni 45 birlikka, qishda esa 50 birlikka teng bo‘lgan 
yonilg‘i ishlatilganda dvigatelni normal yurgizib yuborish va bosimni 
asta-sekin oshirish (dvigatel yumshoq ishlashi) mumkin.

---

Setan soni 40 dan kichik bo‘Isa, dvigatel qattik ishlaydi, 50 dan 
katta bo‘Isa, alanga yonish kamerasidar bir xil tarqalmaydi va for- 
sunka oldida yonadi. Setan sonini oshirish uchun 
1
% gacha maxsus 
qo‘shilma-izopronil nitrat qo‘shish mumkin. U setan sonini 10-12 
birlikka oshiradi.
Setan soni dizel yonilg‘isining o‘z-o‘zidan o‘t olishni tav- 
siflaydi. Dizelning silindrlariga tushayotgan yonilg‘i darxol emas, bir 
oz vaqt o‘tgach alangalanadi, bu vaqt yonilg‘ining o‘z-o‘zidan 
alangalanishining kechikish davri deyiladi, bu vaqt qancha kam 
bo‘lsa, silindrlarida yonilg‘i shuncha ko‘p vaqt yonadi. Gaz bosimi bir 
tekis oshib boradi va dvigatel ravon (keskin taqillan-masdan) ishlaydi.