Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

 

TASHQI YONBOSH  

ARTERIYASI 

Tashqi Yonbosh arteriyasi (a. iliaca externa) a. iliaca communis ning ikkinchi 

(a. lilaca interna dan keyingi) oxirgi tarmog‗i bo‘lib, art. sacroiliaca ning ro‘parasida 

boshlanadi, qorin seroz pardasining orqa tomonidan pastga tushadi. A. iliaca externa 

Chanoq  bo‘shlig‗idan  lacuna  vasorum  orqali  songa  (tashqariga)  chiqadi  va  a. 

femoralis  bo‘lib,  oyoqning  pastki  qismlariga  tarqaladi.  A.  iliaca  externa  quyidagi 

tarmoqlarga bo‘linadi: 

1. M. p s o a s ga mayda tarmoqlar chiqaradi. 

2.  Q  o  r  i  n  t  e  p  a  s  i  d  a  g  i  p  a  s  t  k  i  a  r  t  e  r  i  y  a  (a.  epigastrica  inferior) 

Yuqoriga  ko‘tarilib,  m.rectus  ga  yaqinlashadi  va  uning  qinini  teshib  o‘tib,  a. 

epigastrica superior (a. thoracica interna tarmog‗i) bilan tutashadi. 

 

Oyoq arteriyasi sxemasi. 

1  –  Aorta  abdominalis;  2  –  A.lumbalis  IV;  3  –  A.iliolumbalis;  4  – 

A.iliaca externa; 5 – A.glutea superior; 6 – A.circumflexa ilium profunda; 7 

– A.glutea inferior; 8 – A.circumflexa femoris lateralis; 9 – A.descendens; 

10  –  Aa.perforantes;  11  –  A.genus  superior  lateralis;  12  –  Rete  articulare 

genus; 13 – A.genus inferior lateralis; 14 – A.recurrens tibialis anterior; 15 

–  A.tibialis  anterior;  16  –  A.malleolaris  anterior  lateralis;  17  –  A.arcuata; 

18 – A.plantaris lateralis; 19 – Arcus plantaris; 20 – Aa.digitales dorsales; 

21  –  Aa.metatarseae  dorsales;  22  –  A.plantaris  medialis;  23  –  A.dorsalis 

pedis; 24 – A.malleolaris anterior medialis; 25 – A.peronea (fibularis); 26 – 

A.tibialis  posterior;  27  –  A.genus  inferior  medialis;  28  –  A.poplitea;  29  – 

A.genus  descendens;  30  –  A.genus  descendens;  31  –  A.femoralis;  32  – 

A.profunda  femoris;  33  –  A.circumflexa  femoris  medialis;  34  – 

A.obturatoria;  35  –  Rr.spinales;  36  –  A.sacralis  lateralis;  37  –  A.iliaca 

interna; 38 – A.sacralis mediana; 39 – A.iliaca communis dextra 

 

A. epigastrica inferior m.rectus abdominis ga qadar fascia transversa bilan qorin 

seroz  pardasining  orasida  joylashib,  plica  epigastrica  ni  hosil  qiladi.  A.  epigastrica 

inferior dan quyidagi tarmoqlar chiqadi: 

a) rami musculares – qorin muskullariga, to‘g‗ri muskul va uning qiniga, teriga 

tarqaladi;  b)  ramus  pubicus  qovga  tegishli  tarmoqlar  bo‘lib,  lig.  lacunare  yaqinida 

---

 

455 

a.obturatoria  bilan  tutashadi.  Goho  bu  arteriya  a.obturatoria  ning  davomi  bo‘lib 

qoladi; d) a. cremasterica – moyak xaltasining muskul arteriyasi, Chov kanaliga kirib 

funiculus spermaticus ga qo‘shiladi va cremaster, yorg‗oqqa tarqaladi. Ayollarda esa 

mons pubis va labia majora larga boradi. 

3. Yo n b o sh s u y  a g i n i o‘ r a b t u r a d i g a n ch u q u r a r t e r i y a 

(a.circumflexa  –  ilium  profunda  –  mm.  transversus  abdominus  internus  va  m. 

iliacus)ni qon bilan ta‘minlashda qatnashadi.