Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

BILAK ARTERIYASI 

Yelka  arteriyasi  tirsak  chuqurchasida  lacertus  fibrosus  ning  orqasida  a.  radialis 

va  a.  ulnaris  larga  bo‘linadi.  Bilak  arteriyasi  sulcus  radialis  da  v.  radialis  lar  bilan 

birga  bilak  suyagiga  parallel  holatda  joylashadi.  Bilakning  pastki  bo‘lagida  m. 

brachialis bilan m. flexor carpi radialis paylari orasida joylashib Yuzaga chiqadi, uni 

fassiya, teri osti yog‗ qavati va teri qoplab turadi. Bilak arteriyasi bilak pastida Yuza 

joylashishi  sababli  pulsatsiyasini  bemalol  aniqlash  mumkin.  U  bilak  suyagining 

bigizsimon  o‘siqchasi  uchiga  kelib,  orqa  tomonga  buriladi  va  anatomik  tabakerka 

orqali kaftning orqa (dorsal) tomoniga davom etadi. 

Anatomik  tabakerka  –  art. radicarpea ning  dorsal tomonida bo‘lib, medial  –  m. 

extensor pollicis longus va lateral (bosh barmoq) tomondan mm. abductor pollicis et 

extensor  pollicis  brevis  lar  bilan  chegaralanib  o‘tadi.  U  yerdan  yana  kaft  Yuzasiga 

tomon yo‘nalib, I–II ossa metacarpale oralig‗ida joylashgan muskullarni teshib o‘tgan 

holda, kaftning chuqur arteriya ravog‗ini hosil qilishda qatnashadi. 

Bilak arteriyasi tarmoqlari (176): 

1. M u s k u l l a r g a b o r a d i g a n m a y d a t a r m o q l a r (rami musculares) 

butun  arteriya  poyasi  bo‘ylab  chiqadi,  yaqin  joylashgan  muskullarni  qon  bilan 

ta‘minlaydi. 

---

 

440 

2. B i l a k n i n g o r q a g a q a y t u v ch i  a r t e r i y a s i (a. recurrens radialis) 

m. supinator bo‘ylab Yuqoriga ko‘tariladi. Bu arteriya epicondylus medialis oldida a. 

collateralis  radialis  (a.  profunda  brachii  ning  tarmog‗i)  bilan  anastomozlashadi  va 

yaqin turgan muskullarga tarqaladi.  

3. K a f t t o m o n d a g i sh o x i (ramus carpeus palmaris) ko‘ndalang yo‘nalib, 

a. ulnaris ning shunga o‘xshash tarmog‗i bilan tutashadi va rete carpi palmare ni hosil 

qiladi. 

4. K a f t n i n g Yu z a sh o x i (ramus palmaris superficialis) thenor muskullari 

orasidan  o‘tib,  kaftda  tirsak  arteriyasining  uchi  bilan  anastomozlashadi  va  arcus 

palmaris  superficialis  (Yuza  arteriya  ravog‗i)ning  hosil  bo‘lishida  qatnashadi. 

Kaftning  Yuza  shoxi  ramus  carpeus  dorsalis  muskullariga  va  terisiga  shoxchalar 

chiqaradi. 

5.  K  a  f  t  n i  n g  o  r  q  a  (d o  r  s  a l)  t o m  o  n  d  a  g i  sh  o x  i  ramus  carpeus 

dorsalis bilak arteriyasi (anatomik tabakerka) sohasiga chiqib, a. ulnaris ning shunga 

o‘xshagan  tarmog‗i  bilan  qo‘shiladi  va  aa.  interroseae  anterior  et  posterior  (suyak 

oraliq arteriyalari) bilan birga rete carpi dorsale (kaftning dorsal  Yuzasidagi arteriya 

to‘ri) ni hosil qiladi. 

6. K  a  f  t  n  i  n g b i  r  i  n  ch  i  o  r q  a  a  r  t  e  r i  y  a  s i  (a. metacarpea  dorsalis 

prima)  orqa  tomonda  uchta  shox  (aa.  digitales  dorsales)  ga  ajraladi,  ulardan  biri 

ko‘rsatkich barmoqning bilak tomoniga, qolgan ikkitasi esa bosh barmoqning ikkala 

tomoniga tarqaladi.  

7. Q o‘ l b o sh b a r m o g‗ i n i n g b i r i n ch i (a s o s i y) a r t e r i y a s i (a. 

princeps  pollicis)  uchta  mayda  shoxchaga  bo‘linadi.  Bu  shoxchalar  pastga  yo‘nalib 

bosh  barmoqning  ikkala  va  ko‘rsatkich  barmoqning  lateral  tomoniga  aa.  digitales 

palmares sifatida tarqaladi.