Toshkent davlat yuridik universitetining akademik halollik va tadqiqot etikasi kodeksi

 Tadqiqot chegarasini aniqlash. 
Tadqiqotning oʻrganish doirasi qayergacha ekanligi tushuntiriladi. Bu 
yerda tadqiqotchi tadqiqot nimani qamrab olishini va nimaga eʼtibor 
qaratishini aniqlashtirishi kerak. Tadqiqot doirasi har doim tadqiqotning 
dastlabki bosqichlarida, har qanday maʼlumot toʻplashdan oldin koʻrib chiqiladi 
va kelishib olinadi. Tadqiqot chegarasini toʻgʻri belgilash orqali tadqiqot ishini 
maʼlum vaqt oraligʻida samarali amalga oshirish imkonini beradi. Tadqiqot 
chegarasini toʻgʻri belgilash tadqiqotchiga oʻrganilishi kerak boʻlgan tadqiqot 
natijalariga aniqlik kiritish imkonini beradi hamda nima uchun ayrim 
maʼlumotlardan foydalanib, boshqalari chiqarib tashlanganligi aniqlik kiritadi. 

---

43 
Tadqiqot chegarasi aniq belgilanmasi ilmiy ishning yakuniy nuqtasini aniqlash 
qiyin, chunki oʻrganish mumkin boʻlgan mavzularda hech qanday cheklovlar 
belgilanmagan.
Masalan, tadqiqot chegarasini quyidagicha belgilash mumkin
: 
Tovar 
bozorlarida tadbirkorlik subyektlari oʻrtasida narx boʻyicha kartel 
kelishuvlarini tartibga soluvchi qonunchilik, huquqni qoʻllash amaliyoti, 
shuningdek yuridik fandagi konsepsiyalar, doktrinalar, yondashuvlar, ilmiy-
nazariy qarashlardan iborat. 
Tadqiqot chegarasi aniqlashtirilgandan keyin endi tadqiqot mavzusini 
shakllantirish mumkin. 
Masalan, tadqiqot mavzusini “Oʻzbekiston Respublikasida narx boʻyicha 
kartel kelishuvlarini fosh qilish va isbotlashning huquqiy muammolari” deb 
nomlasa boʻladi.
120.
Tadqiqot muammosiga oid manba (adabiyot)larni koʻrib 
chiqish (muammoning oʻrganilganlik darajasi).
Tadqiqot muammosiga oid manba (adabiyot)larni koʻrib chiqish — 
tadqiqot mavzusi boʻyicha ilmiy manbalarni oʻrganish, tegishli nazariyalarni, 
tadqiqot usullarini va mavjud tadqiqotlardagi kamchiliklarni aniqlash imkonini 
beradi.
Tadqiqotchi manba (adabiyot)larni koʻrib chiqishda faqat manbalarni 
umumlashtiribgina qolmay, balki tadqiqot mavzusi boʻyicha ilmiy holatni tahlil 
qiladi, baholaydi va tanqidiy baholashi lozim. 
Tadqiqot muammosiga oid manba (adabiyot)larni koʻrib chiqish 
tadqiqotchining shu soha va mavzu boʻyicha adabiyotlar majmuasi bilan 
yetarlicha tanishligini namoyish etadi va ilmiy ishga ishonchlilik darajasini 
oshiradi. Shuningdek, tadqiqotning bu bosqichida oldingi tadqiqotlar 
umumlashtiriladi va amaldagi tadqiqot bilan qanday bogʻlanganligini 
tushuntiradi, mavzu boʻyicha maʼlum boʻlgan maʼlumotlarni umumlashtiradi, 
boshqa tadqiqotlardan nimani oʻrganilganligini va tadqiqotdagi yangi gʻoyalar 
nimadan iborat ekanligini koʻrsatadi. 
121.