Toshkent axborot texnologiyalari universiteti ganiev salim karimovich karimov madjit malikovich tashev komil axmatovich axborot xavfsizligi



Download 2,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/197
Sana28.06.2022
Hajmi2,72 Mb.
#712596
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   197
Bog'liq
2-1053

Foydalanuv 
chilar
Seanslar
Rollar
Vakolatlar
Х 
Х 
Х 
Х 




UA 
PА 
Roles 
User 


81 
- har bir rolga unga berilgan vakolatlarni tayinlab, vakolatlar 
to‘plamini rollar to‘plamiga akslantiriladi; 
- har bir foydalanuvchi uchun uning qo‘lidan keladigan rollar 
naborini aniqlab, foydalanuvchilar to‘plamini rollar to‘plamiga akslantiradi. 
Xavfsizlikning rolli siyosatida foydalanishni boshqarish qoidalari quyidagi 
funksiyalar orqali aniqlanadi: 
- har bir seans 
uchun ushbu funksiya foydalanuvchini 
aniqlaydi, bu foydalanuvchi tizim bilan ushbu seansni amalga oshiradi: 

– har bir seans 
uchun ushbu funksiya 
to‘plamdan rollar 
to‘plamini aniqlaydi, bu rollardan foydalanuvchi bir vaqtda foydalanishi mumkin: 

– har bir seans 
uchun ushbu funksiya ushbu seansga 
joiz vakolatlar to‘plamini beradi, bu to‘plam ushbu seansda joriy etilgan barcha 
rollar 
vakolatlarining 
majmui 
sifatida 
aniqlanadi: 
.
Rolli modelning xavfsizlik mezoni sifatida quyidagi qoida ishlatiladi: tizim 
xavfsiz hisoblanadi, agar seans 
 da ishlovchi ixtiyoriy foydalanuvchi vakolat 
 ni 
talab qiluvchi harakatlarni faqat 
bo‘lganida amalga 
oshiraolsa.
 
Rolli modelning xavfsizlik mezoni ta’rifidan kelib chiqadiki, foydalanishni 
boshqarish asosan rollarga vakolatlarni berish bilan emas, balki foydalanuvchilarga 
rollarni tayinlovchi 
munosabatni va seansdagi joiz rollar to‘plamini aniqlovchi 
funksiyasini berish orqali amalga oshiriladi. Shu sababli rolli modelning 
ko‘p sonli talqini 
funksiyalar xili hamda 
munosabatlarga qo‘yiladigan cheklashlar orqali farqlanadi. 
Xulosa sifatida ta’kidlash lozimki, foydalanishni boshqarishning rolli 
siyosati boshqa siyosatlardan farqli o‘laroq rasmiy isbot yordamida xavfsizlikni 
amalda kafolatlamay, faqat cheklashlar xarakterini aniqlaydi. Cheklashlar 
xarakteriga rioya qilish esa tizim xavfsizligining mezoni xizmatini o‘taydi. Bunday 


82 
yondashish foydalanishni nazoratlashning amalda osongina qo‘llash mumkin 
bo‘lgan oddiy va tushunarli qoidalarini olishga imkon beradi, ammo tizimni 
nazariy isbotiy bazadan maxrum etadi. Ba’zi vaziyatlarda bu hol rolli siyosatdan 
foydalanishni qiyinlashtiradi, ammo har qanday holda rollardan foydalanish 
sub’ektlardan foydalanishga qaraganda qo‘layroq, chunki bu foydalanuvchilar 
orasida vazifalarni va javobgarlik doirasini taqsimlashni ko‘zda tutuvchi axborot 
ishlashning keng tarqalgan texnologiyalarga juda mos keladi. Undan tashqari, rolli 
siyosat foydalanuvchilarga tayinlangan rollar vakolatlari diskretsion yoki mandatli 
siyosat tomonidan nazoratlanganida boshqa xavfsizlik siyosatlari bilan birgalikda 
ishlatilishi mumkin. Bu esa foydalanishni nazoratlashni ko‘p satxli sxemasini 
qurishga imkon beradi. 

Download 2,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   197




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish