Tasdiqlayman” Yangiqo‘rg‘on axborot texnologiyalari texnikumi direktori

Elektron raqamli imzo tizimlari ma’lumotni butunligini va autentifikatsiyasini ta’minlashga qaratilgan bo‘lib, assimetrik kriptotizimlar va xesh funksiyalardan foydalangan holda quriladi.

Kalitlarni boshqarish tizimlari qolgan barcha kriptografik tizimlar uchun kerakli bo‘lgan kalitlarni generatsiyalash, ularni saqlash va taqsimlash kabi vazifalarni bajaradi.

Asimmetrik shifrlash tizimlarini ochiq kalitli shifrlash tizimlar deb ham yuritiladi. Ochiq kalitli tizimlarini qo’llash asosida qaytarilmas yoki bir tomonli funksiyalardan foydalanish yotadi. Bunday funksiyalar quyidagi xususiyatlarga ega. Ma’lumki x ma’lum bo’lsa y=f(x) funksiyani aniqlash oson. Ammo uning ma’lum qiymati bo‘yicha x ni aniqlash amaliy jihatdan mumkin emas. Kriptografiyada yashirin deb ataluvchi yo’lga ega bo'lgan bir tomonli funksiyalar ishlatiladi. z parametrli bunday funksiyalar quyidagi xususiyatlarga ega. Ma’lum z uchun Ez va Dz algoritmlarini aniqlash mumkin. Ez algoritmi yordamida aniqlik sohasidagi barcha x uchun fz(x) funksiyani osongina olish mumkin. Xuddi shu tariqa Dz algoritmi yordamida joiz qiymatlar sohasidagi barcha y uchun teskari funksiya x=f‘(y) ham osongina aniqlanadi.

Ayni vaqtda joiz qiymatlar sohasidagi barcha z va deyarli barcha, y uchun hatto Ez ma’lum bo’lganida ham f(y) ni hisoblashlar yordamida topib bo’lmaydi. Ochiq kalit sifatida y ishlatilsa, maxfiy kalit sifatida x ishlatiladi.

Ochiq kalitni ishlatib shifrlash amalga oshirilganda o'zaro muloqotda bo’lgan subyektlar o‘rtasida maxfiy kalitni almashish zaruriyati yo'qoladi. Bu esa, o‘z navbatida, uzatiluvchi axborotning kriptohimoyasini soddalashtiradi.

Ochiq kalitli kriptotizimlarni bir tomonli funksiyalar ko‘rinishi bo‘yicha farqlash mumkin.

Bularning ichida RSA, El-Gamal va MakElis tizimlarini alohida tilga olish o'rinli. Hozirda eng samarali va keng tarqalgan ochiq kalitli shifrlash algoritmi sifatida RSA algoritmini ko‘rsatish mumkin. RSA nomi algoritmni yaratuvchilari familiyalarining birinchi harfidan olingan (Rivest, Shamir va Adleman).