|
O`quvchilar bilim sifatini oshirish va sinfda intizomni mustahkamlash. O`quvchilarda intizomiylikni tarbiyalashning usul va metodlari.
O`quvchi larning bilish faolligini taraqqiy ettirishda sinf
rahbarining vazifasi quyidagilardan iborat:
1. Bilimga qiziqish va muhabbat uyg‘otish.
Bola bilimga qiziqmasdan turib, o'qishga intilmaydi,
muvaffaqiyatli o'qiy olmaydi. Bolada o'z kuchiga va qobiliyatiga
ishonch hosil etish, o^qishga jalb etish, ilk yutuqlari uchun
rag^batlantirish ayniqsa ahamiyatlidir. Boladagi o'qishga
qiziquvchanlik qiyinchiliklarni yengishga, faolligini oshirishga.
ishonch uyg'otishga va mustaqilligi kamol topishiga olib keladi.
2. O'quv mehnatiga ongli munosabatda bo4ish va unga
mas ’uliyat bilan yondashish.
O`quv mehnatiga ongli munosabatda bo'lishlik ta’limning
ijtimoiy, o'qishning shaxsiy ahamiyatini tushunish demakdir. Sinf
rahbarlari o'quvchilarga ularning bosh vazifasi - o'qish ekanligini
tushuntirishi kerak. O'qishga mas’uliyat hissi, faqat Vatan
oldidagi burchgagina emas, lceng ijtimoiy qamrovli - jamoa,
o'qituvchilar, ota-onalar va o'z oldidagi mas’uliyat, ularning
fikrlari, ma’qullashlarini eshitishga intilish, sinf, o'quv jamoasida
munosib o'rinni egallashga ham tegishlidir.
3. O'quv madaniyatini oshirish.
O`zlashtirishning past bo'lishi aksariyat hollarda, o'quvni
tizimli va rejali olib borish iqtidori va ko'nikmasining bolalarda
shakllanmaganligidan kelib chiqadi.
Sinf rahbarining va fan o‘qituvchilarining asosiy vazifasi har
bir o'quvchining faoliyatini quyidagi shartlar asosiga qurish bilan
bog'liq:
1.Faoliyatni reja asosiga qurish.
2.Qunt bilan ishlash.
3. Pala-partishlikka yo'l qo‘ymaslik, saranjomlikka o‘rganish.
4. Bilim sifatini oshirish.
5. Qiyinchiliklarni engish.
qarab u yoki bu darajada samarali boiishi mumkin.
O`quvchilarni har bir ishga kirishishdan oldin xoh yozma, xoh
og'zaki reja tuzib olishga o‘rgatish kerak. Ijtimoiy ishlab
chiqarishda ham, shaxsiy ishda ham tartiblilik, tejamlilik rejaning mavjudligi va mukammalligiga bog'liqdir.
Reja – ishdagi muvaffaqiyatning asosidir. Reja - harakat uchun dastur bo‘lishi lozim.
Rejaning tarkibiy qismlari:
1.Ish maqsadini aniqlash.
2.Ish uchun kerak narsalar.
3.1sh tartibi, ish jarayoni, vaqti, joyi.
Nihoyat, ishning o'zini: uning nimadan boshlanishi, qanday
borishi, nimadan keyin nima kelishini aniq tasavvur qilish kerak.
Ishni bajarish uchun eng avvalo tegishli ish o‘mi kerak.
Maktabdagi ko‘pchilik darslar uchun parta yoki stol singari ish
o`rni uchun to‘liq kifoya qiladi.
Endi ish okrniga quyidagi talablar qo‘yiladi:
1. Ish o‘mida hech qanday ortiqcha narsa bo‘lmadligi kerak.
Aks holda kerakli narsani topish uchun ko‘p vaqt sarflanadi.
2. Ish o‘mida tozalikni ta’minlash kerak. Ish o'm i qanchalik
toza bo‘lsa, ishlash shunchaiik oson, zavqli bo‘ladi.
3. Ish o‘rnida bajariladigan ishga muvofiq tartib ta’minlanishi
lozim. Bizga kerak bo‘ladigan hamma narsani bir tomonda,
yaxshisi chapda, bajarilgan va foydalanilgan narsalarni o‘ng
tomonda saqlash kerak. Kolp ishlatiladigan narsalar yaqinroq
turishi kerak. Stolda tartib saqlanishi uchun ruchka, qalam, knopka, qisqich, o‘chirg‘ich va maxsus qalamdondan foydalanish o‘rinli. Shuni unutmaslik kerakki, sinf xonasidagi tartib, ozodalik har bir ish o‘midagi tartib va ozodalikka bogbliq.
Bu xildagi ish jarayoni оkquvchilarni tartiblilikka, ozodalikka,
obz-o‘zini nazorat qilishga, qiziqib mehnat qilishga o‘rgatadi.
Aaniqlab olishi maqsadga muvofiqdir. Bu holatda balki ota-ona
aybdordir. balki u koi' kishini ко1 с ha dan oikazib qo‘ygandir,
balki yoida ag‘anab tushib, kiyimlarini qayta almashtirib
kelgandir... Hayotda hamma narsa boiishi mumkin. Buni inkor
qilib boim aydi. Ba’zan o'quvchi o‘qituvchining gaplarini e'tiborsiz tinglaydi. Bu o'qituvchida narozilik uyg‘otadi va u haq. Ammo ehtimol uning oilasida notinchlik boigan-u, u tun bobyi uxlamasdan bezovta boiib chiqqan. darsda fikrini bir joyga to‘play olmayotgandir. Nima boigandayam, o'quvchilarni kuzatish yuksak madaniy, saxiy qalb, bolalar shaxsiga katta hurmat, bolalar tarbiyasini bilish, sinchkovlik, yetuk mahorat va malaka talab etadi. Pedagogning kuzatishi qanchalik qimmatli boim asin, butun sinf haqida va ayrim o‘quvchilar to'grisida m`alum otlar o‘rganishning boshqa usul va y`ol-yo`riqlari yordamida aniqlashni va kengaytirishni talab etadi.
Maktabda o`quvchilar shaxsiy ishini samarali tashkil etish
zamon talabidir. Buning uchun ularga mehnatm ilmiy tashkil
qilishning oqilona, eng oddiy usullarini o‘rgatish zarur. Bu bilan
ularga eng kam lcuch sarflab eng ko‘p samaraga erishish imkonini yaratgan boiamiz. Mehnatni ilmiy tashkil qilishning quyidagi asosiy talablari mavjud:
1. Maqsadni aniqlab olish.
2. Ishni qismlarga ajratish.
3. Eng kerakli qurol-asboblami tanlash.
4. Eng yaxshi usullarni oiganish.
5. Maqsadga erishish.
Bulami o‘quvchilar hayotiga qanday tatbiq qilib boiadi?
O`qish - aqliy mehnat turlaridan biri. Mamlakatimizda
millionlab olquvchilar maktablarda o‘qishadi. O`qish - bu o‘ziga
xos xususiyatga ega mehnatdir. Shu narsa aniqki, bu mehnat ham ayni bir natijaga erishish uchun ko‘p yoki oz kuch sarflanishiga bilan aloqaning susayishiga yo‘l qo‘ysa, ikkinchi holda u tazyiq yo'liga o'tib o'quvchilar mustaqilligini yo'qqa chiqaradi.
Sinf rahbarining bosh vazifasi bolalar jamoasi faoliyatini
mohirlik bilan boshqarish, o'quvchilar tashabbuskorligini
o`stirish, sinf jamoasi faolligi va mustaqilligini tarkib toptirishdan iboratdir. O'quvchilarni pedagogik kuzatish о‘quvchilar hayoti va faoliyatini o‘rganishning eng ishonchli usullaridan biridir. Bu ish darslarda, darsdan tashqari vaqtlarda, ijtimoiy-foydali mehnat sharoitida, qo’yingki, ijtimoiy hayotning hamma sohalarida amalga oshiriladi. Albatta, bu degani sinf rahbari hamma vaqt va hamma joyda o'quvchilar izidan yurib, ulami zimdan kuzatadi degan gap emas.
O'quvchilarni kuzatish nafaqat maktabda, balki ko‘cha-ko'yda,
oilada, teatrda, sayr-u tomoshada, sport o‘yinlarida, oddiy
gurunglarda ham olib boriladi. O'quvchilarni kuzatish qanchalik
puxta, aniq, izchil reja asosida olib borilsa, ish shunchalik oson
kechadi.
Tajribali sinf rahbarlari o‘quvchilaming turli axloqiy va
jismoniy xislatlarini bir qancha sinovlar orqali oppa-oson
aniqlaydi qo'yadi. Jismoniy tarbiya darslarida turnikda tortilish,
qiyin va nozik mashqlarni bajarishda, shifokor xonasidagi emlash jarayonida, bir oz qiyinroq mehnat topshiriqlarida, ulardan uzoqdagi biror kishini chaqirib kelish, yoqtirmagan ishni buyurish orqali ulardagi iroda va qo'rqoqlik, kuch va nimjonlik, q af iylik va ju r’atsizlik, mehnatsevarlik va yalqovlik kabi xislatlar namoyon bo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
