Shaharsozlikda bino va inshootlarni arxitekturaviy

 
 

---

4.
 
G’oya ustida ishlash. 
 
Boshlang‟ich chizish jarayonida talaba berilgan mavzu bo‟yicha obhektning 
eskiz g‟oyasini ishlab chiqishga kirishadi. Eskiz- g‟oya fazasi, klauzuradan farqli 
ravishda yechimni izlashning yangi shaklini beradi, mavzu g‟oyasini aniqlashga, 
dasturni subhektiv talqin etishga va uning mumkin bo‟lgan variantlarini izlab 
to‟ishga imkon beradi. Eskiz g‟oya odatda andozaviy chizmalarda ifodalanadi. Bu 
bosqichda maketlarni yasash katta ahamiyatga ega. CHunki soddalashtirilgan 
tajriba maketida ifodalangan fikrlarni talaba osonlik bilan mantiqiy tahlil qila oladi.
Eskiz- g‟oya tayyor bo‟lgach rahbar ko‟rigidan o‟tadi. Eskiz g‟oya tahlili keyingi 
eskizlashtirish jarayoniga zamin yaratuvchi g‟oyaviy yo‟nalishni aniqlaydi. Eskiz- 
g‟oyani qimmati shundaki, qanday davom etishni oldindan aytib bera oladi, 
mavzuni individual talqinda yoritib beradi va kelgusi izlanishlar dasturini namoyon 
etadi. 
 
 
3. Turar joy binolarida yoritilganlik masalalari
Tabiiy yoritishni KMK 2.01.05ga muvofiq, xonalar uchun pol sathida tabiiy 
yoritilganlik koeffitsientini (TYoK) mehyoriy qiymatini 
5 –majburiy ilovaga muvofiq qabul qilib loyihalashtirish lozim. Bu holda 
yorug‟lik tuynuklari maydoninini yashash xonalari va oshxona pollari maydoniga 
nisbati, qoida tarzida 1:5,5 dan ko‟p bo‟lmasligi, minimal nisbati I va III 
mintaqalarda 1:10 dan va II mintaqada 1:8 dan kam bo‟lmasligi kerak; mansard 
qavatlarda yuqorida ko‟rsatilgan nisbat hamma mintaqalarda 1:10 qilib qabul 
qilishiga yo‟l qo‟yiladi. (1-jadaval) 

---

5. Ilova
Majburiy 
 
Turar-joy binolar xonalarini tabiiy yoritilganlik koeffitsentining(TYoK) 
normalangan qiymatlari 
Xonalar 
Geografik kenglik 
TYoK ni normalangan qiymatoari, 
pol satxida % 
Derazalarni ufq tomonlariga qarab 
joylashishi 
136-225° 
225-315° 
46-136° 
316-45° 
Yashash xonalari, 
oshxona, 
jamoat 
xonalari 
Zina 
bo‟lmalari, 
umumiy yo‟laklar, 
oqovalashtirilmaga
n xojatxonalar 
SHimolroq 
40° 
sh.k. 
40° 
sh.k. 
va 
janubroq 
Hamma joyda 
0,3 
0,2 
0,1 
0,3 
0,3 
0,1 
0,4 
0,6 
0,1 
SHNK 2.08.01-05 “Turar joy binolari”52b. 5-ilova. 
Yo‟lakli tipdagi binolar umumiy yo‟laklar derazasini yuzasi pol yuzasining 
1/16 qismidan kam bo‟lmasligi kerak.Tashqi devordagi yorug‟lik tuynuklari orqali 
ko‟ndalangiga (toretsdan) yoritilganda, yotoqxonalar umumiy yo‟laklarining 
uzunligi 24m dan, ikki chekkasidan bo‟lganda 48m dan oshmasligi kerak. 
Yo‟laklar uzunligi bundan ko‟p bo‟lsa yorug‟lik karmonlari orqali qo‟shimcha 
tabiiy yoritish ko‟zda tutilishi kerak. Ikki yorug‟lik karmonlari orasidagi masofa 
24m dan, yorug‟lik karmoni bilan yo‟lak oxiridagi (toretsdagi) yorug‟lik tuynugi 
orasidagi masofa 30m dan oshmasligi kerak. Yorug‟lik karmonining kengligi (eni) 
uning chuqurligini yarmidan kam bo‟lmasligi kerak (yondosh yo‟lak kengligi 
hisobisiz). Yorug‟lik karmoni xizmatini o‟tashi mumkin bo‟lgan zinapoya 
bo‟lmasi orqali, uning ikki tomonida joylashgan yo‟laklarni 12m gacha yoritish 
mumkin 
Devorlarning qalinligi xonadonni qishda sovuqdan yozda esa issiqdan, shu 
bilan birga ko‟cha shovqini va changidan saqlashi kerak. Bulardan tashqari ichki 
va tashqari devorlar tovush o‟tkazmaslik xususiyatiga ega bo‟lishi kerak.

---