Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti

 
Mahsulot
 
sifatini
 
boshqarish
 
–
mahsulotni
 
yaratish
 
va
 
undan
 
foydalanish
 
yoki
 
uni
 
iste’mol
 
qilishda
 
zarur
 
sifat
 
darajasini
 
belgilash
, 
ta’minlash
 
va
 
qo’llab
-
quvvatlash
 
maqsadida
 
amalga
 
oshiriluvchi
 
xatti
-
harakatlar
.
 
Mahsulot
 
sifatini
 
boshqarish
 
tizimi
 
–
 
sifatni
 
boshqarish
 
uchun
 
zarur
 
bo’lgan
 
resurslar
, 
jarayonlar
 
va
 
javobgarlikni
 
aniq
 
taqsimlovchi
 
tashkiliy
 
tuzilma
.
 
Mahsulotning
 
material
 
sig’imi
 
–
 
xom
 
ashyo
, 
materiallar
 
va
 
boshqa
 
moddiy
 
resurslarning
 
mahsulot
 
birligiga
 
sarflanuvchi
 
xarajatlari
. 
Material
 
sig’imini
 
kamaytirish
 
tayyor
 
mahsulot
 
va
 
materiallarni
 
ko’paytirish
, 
mahsulot
 
tannarxini
 
kamaytirish
 
va
 
xom
 
ashyo
 
tarmoqlarini
 
rivojlantirishga
 
sarflanuvchi
 
xarajatlarni
 
kamaytirishga
 
imkon
 
yaratadi
.
 
Mahsulotning
 
mehnat
 
sig’imi
–
mehnat
 
unumdorligi
 
ko’rsatkichlariga
 
teskari
 
bo’lgan
 
kattalik
. 
Moddiy
 
ishlab
 
chiqarish
 
sohasida
 
sarflangan
 
mehnatning
 
ishlab
 
chiqarilgan
 
mahsulot
 
hajmiga
 
nisbati
 
orqali
 
aniqlanadi
.
 

---

Mahsulotning
 
texnik
 
darajasi
 
–
 
baholanayotgan
 
mahsulotning
 
texnik
 
takomillashganligini
 
belgilovchi
, 
uning
 
bazis
 
ko’rsatkichlariga
 
mos
 
keluvchi
 
ko’rsatkichlarni
 
taqqoslashga
 
asoslangan
 
mahsulot
 
sifatining
 
nisbiy
 
tavsifnomasi
.
 
Mahsulotning
 
yashash
 
davri
 
–
 
mahsulot
 
hayotining
 
beshta
 
bosqichinining
 
almashinish
 
davri
: 
ishlab
 
chiqish
, 
ishlab
 
chiqarish
, 
bozorga
 
chiqish
, 
o’sish
, 
bozorning
 
to’yinishi
 
va
 
ma’naviy
 
eskirish
.
 
Mehnat
 
unumdorligi
 
–
insonlar
 
ishlab
 
chiqarish
 
faoliyatining
 
samaradorligi
; 
xodim
 
moddiy
 
ishlab
 
chiqarish
 
sohasida
 
ish
 
vaqti
 
birligida
 
ishlab
 
chiqargan
 
mahsulotlar
 
miqdori
 
yoki
 
mahsulot
 
birligini
 
ishlab
 
chiqarish
 
uchun
 
sarflangan
 
vaqt
 
bilan
 
o’lchanadi
. 
Mehnatning
 
ijtimoiy
 
unumdorligi
 
ishlab
 
chiqarilgan
 
milliy
 
daromadning
 
moddiy
 
ishlab
 
chiqarish
 
taromqlarida
 
band
 
bo’lgan
 
har
 
bir
 
xodimga
 
nisbatan
 
hisoblanadi
.
 
Mehnat
 
shartnomasi
 
–
 
tadbirkor
 
va
 
ishga
 
kiruvchi
 
shaxs
 
o’rtasidagi
 
kelishuv
, 
unda
 
ko’ra
 
xodimning
 
mehnat
 
vazifasi
, 
ish
 
joyi
, 
lavozimi
, 
oylik
 
ish
 
haqi
, 
ish
 
boshlash
 
vaqti
 
va
 
hokazolar
 
belgilab
 
beriladi
.
 
Nizom
 (
ustav
)
- 
korxonani
 
tashkil
 
qilishning
 
qonuniyligini
 
tasdiqlovchi
, 
korxona
 
xarakteri
 
va
 
faoliyat
 
turi
, 
qoidalari
, 
a’zolar
 
o’rtasidagi
 
munosabatlar
 
va
 
hokazolarni
 
o’z
 
ichiga
 
oluvchi
 
rasmiy
 
hujjat
.
 
Raqobat
 
–
 
bozor
 
mexanizmining
 
korxona
 
va
 
firmalarning
 
mahsulot
 
va
 
xizmatlarni
 
sotish
, 
kapitalni
 
foydaliroq
 
joylashtirishda
 
raqiblik
 
asosida
 
xo’jalik
 
nisbatlarini
 
shakllantirish
 
bilan
 
bog’liq
 
elementi
.
 
Raqobatbardoshlik
 
–
 
o’z
 
faoliyatini
 
bozor
 
munosabatlari
 
sharoitida
 
amalga
 
oshirish
 
va
 
bunda
 
ishlab
 
chiqarishni
 
ilmiy
-
texnik
 
jihatdan
 
takomillashtirish
, 
xodimlarni
 
rag’batlantirish
 
va
 
mahsulot
 
sifatining
 
yuqori
 
bo’lishini
 
ta’minlashga
 ye
tarli
 
bo’lgan
 
foyda
 
olish
.
 
Reklamatsiya
 
- 
xaridor
 
tomonidan
 
sotuvchiga
 
shartnoma
 
asosida
ye
tkazib
 
berilgan
 
tovar
 
sifati
 
va
 
miqdorining
 
shartnomaga
 
to’g’ri
 
kelmasligi
 
tufayli
 
bildiruvchi
 
da’vosi
.
 
Sertifikat
 
- 
mas’ul
 
idoralar
 
tomonidan
 
mahsulotni
 
ekspertiza
 
qilish
 
asosida
 
beriluvchi
, 
mahsulot
 
sifatini
 
belgilovchi
 
hujjat
.
 
Smenalilik
 
koeffitsienti
 
–
uskunalarning
 
vaqt
 
bo’yicha
 
ish
bilan
ta’minlash
 
darajasi
 
ko’rsatkichi
; 
sutka
 
davomida
 
ishlab
 
berilgan
 
mashina
-
smenalarning
 
o’rnatilgan
 
barcha
 
smenalar
 
soniga
 
nisbati
 
orqali
 
aniqlanadi
.
 
Stanadartlashtirish
 
- 
ishlab
 
chiqarishning
 
ma’lum
 
bir
 
sohasida
 
faoliyatni
 
tartibga
 
solish
 
maqsadida
 
barcha
 
manfaatdor
 
tomonlar
 
ishtirokida
 
qoidalar
 
belgilash
 
va
 
qo’llash
. 
Normativ
 
hujjatlar
, 
standartlar
, 
yo’riqnomalar
, 
usullar
, 
talablarda
 
aks
 
ettiriladi
.
 
Ta’sis
 
hujjatlari
 
–
 
yangi
 
tashkil
 
qilinuvchi
 
korxona
, 
kompaniya
, 
aktsiyadorlik
 
jamiyatini
 
ta’sis
 
etish
 
va
 
ularni
 
belgilangan
 
tartibda
 
ro’yxatga
 
olish
 
uchun
 
asos
 
bo’lib
 
xizmat
 
qiluvchi
 
hujjatlar
.
 
Texnik
 
qayta
 
qurollantirish
 
–
 
ishlab
 
chiqarish
 
alohida
 
uchastkalarining
 
texnik
 
imkoniyatlarni
 
zamonaviy
 
darajaga
 
chiqarish
 
jarayoni
.