Rivojlantirish institu ti

Siklon va antisiklonlar Y er yuzasining notekis isishi  tufayli turli 
joylarda, ayniqsa,  o ‘rtacha geografik kengliklarda turli  xossalarga ega 
b o ‘lgan havo m assalari to ‘qnashishi  natijasida vujudga  keladi.
Siklonlar  Y er  yuzasining  bosim i  past  jo y lard a  vujudga  kelib, 
havo  bosim i  m arkazga  q arab  pasaya  boradi.  Shu  sababli  atro fid an  
siklonning m arkaziga qarab sh am o llar esadi.  Lekin Y erning harakati 
ta ’sirida  siklon  m arkaziga esuvchi  sh am o llar  Shim oliy  yarim sharda 
o ‘ngga,  Jan u b iy  yarim sh ard a esa chapga burilib,  havoning aylanm a
I  ^
S h i m o l  
J a n u b i - g  'a rb iy
^  S h a rq
G 'a rb
  : i
t ,
J a n u b i - g  'a rb iy  
 
J a n u b
P a s s a t 
b o s im
~Shan
3 8 -   r a s m .  
S h i m o l i y   y a r i m s h a r d a   s i k l o n   v a   a n t i s i k l o n d a   s h a m o l l a r  
y o bn a l i s h i :   A   —  s i k l o n ;   В  —  a n t i s i k l o n .
150

---

h arakati,  y a ’ni  uyurma  vujudga  keladi.  H avoning  bunday uyurm asi 
Shim oliy yarim sharda soat  m ili yo ‘nalishiga qarshi,  Janubiy yarim - 
sharda soat  m ili b o ‘ylab aylanadi  (38-  rasm ).
Siklonlar k o ‘proq o ‘rtacha m intaqalarga xos b o ‘lsa-da,  issiq m in- 
taqalarda  ham   tropik  siklonlar vujudga  keladi.  T ropik  siklonlar turli 
hududlarda h a r xil  n om lar bilan yuritiladi.  M asalan,  Karib dengizi va 
M eksika  q o ‘ltig‘ida  toniado  deb,  Janubiy  Xitoy  dengizi  va  Filippin 
orollari  atrofida  tayfun  deb,  A rabiston  dengizi  va  Bengal  q o ‘ltig‘ida