Qurilish materiallari

Betonning qotishi. Beton normal sharoitda vaqt bo'yicha sement va suv o'rtasidagi kimyoviy jarayonlar natijasida qotadi. Beton markadagi mustahkamlikka erishmasdan avval qurishi yoki muzlashi strukturasining va xossalarining o'zgarishiga olib keladi.
Quruq issiq iqlim sharoitida beton buyum namligini saqlash maqsadida turli plyonkalar ishlatiladi.
Kuz-qish mavsumida betonni muzlashdan saqlash uchun isitish vositalarini qo'llash, betonni issiqlik izolatsiyasi materiallari bilan muhofazalash yoki beton tarkibiga suvni muzlatmaydigan kimyoviy qo'shimchalar qo'shish mumkin.
Portiandsement asosida tayyorlangan va normal sharoitda qotayotgan beton mustahkamligining vaqt bo'yicha o'sishi taqriban logarifm qonuniyati orqali ifodalanishi mumkin:

bunda: R_n ~ n sutkadagi betonning mustahkamligi (kamida 3 sut.); R,₂₈- betonning markadagi mustahkamligi; n - betonning qotish kunlari. Bu usulda beton mustahkamligini aniqlash konstruksiya-lari qolipdan bo'shatishni belgilashda ishlatiladi. Beton mustah­kamligining vaqt bo'yicha o'sishini aniqroq bilish uchun avvaldan tayyorlangan, tajribalar asosida qurilgan grafiklar beton namunalarini 3,7,28, 90 sut. sinab mustahkamligi aniqlanadi [1].
Portiandsement asosida tayyorlangan beton mustahkamligi normal sharoitda 7-14 sut. 60-80% markadagi mustahkamlikka erishadi. Betonning dastlabki vaqtdagi mustahkamligini oshirish uchun tez yoki o'ta tez qotuvchan portiandsement turlarini ishlatish yoki issiqlik bilan qayta ishlash mumkin. Beton qotishini tezlashtirish qoliplarning aylanma qayta ishlatilishi yoki monolit beton ishlatilganda qurilish sur'atini tezlashtirishga katta ta'sir ko'rsatadi.


6.4.3. Betonning deformativ xossalari
Betonga oz miqdordagi kuchlanish qisqa muddat ta'sir etganda, unda elastik deformatsiyalanish kuzatiladi. Ammo kuchlanish siqilishdagi mustahkamlik chegarasining 0,2 qismidan oshganda betonda plastik-qoldiq deformatsiya hosil bo'ladi. Betonda hosil bo'luvchi umumiy deformatsiyani elastik va plastik deformatsiyalar yig'indisi deb hisoblash kerak (£,+£,).
Betonning deformativ xususiyati elastiklik moduli orqali ifodalanadi. Elastiklik moduli betonning g'ovakligiga bog'liq bo`lib, mustahkamligiga mos ravishda o'sib boradi. Beton g'ovakligining ortib borishi elastiklik modulining kamavishiga olib keladi (6.9-rasm).



100 200 300 400 500 600
Beton markasi, kg/sm²