Qurilish materiallari

3.5. Devorbop keramik buyumlar
Devorbop keramikaga oddiy keramik g'isht, turli effektiv kera­mik materiallar (kovakli, g'ovakli va kovakli-g'ovakli g'ishtlar, yengil, kovakli keramik toshlar, bloklar va plitkalar) hamda yirik o'lchamli bloklar va g'isht, keramik tosh asosidagi panellar kiradi.
Keramik g'ishtlar va toshlar. Keramik g'isht va toshlar oson eriydigan gillar hamda qo'shimchalar qo'shilgan gillar asosida tayyorlanadi va asosan bino, inshootlar tashqi hamda ichki devorlarini qurishda ishlatiladi.
G'isht va keramik toshlar o'lchamlariga qarab quyidagicha turlanadi: oddiy g'isht 250x120x65 mm (3.3-a rasm), modulli 250x120x88 mm (3.3-brasm), yirik 288x138x65 mm (3.3-d rasm), oddiy tosh 250x120x138 mm (3.3-rasm e), yirik tosh 250x138x138 mm(3.3-f rasm), modulli tosh 250x250x138 mm (3.3-g rasm) va kovaklar gorizontal joylashgan toshlar 250x250x120 mm va 250x250x80 mm (3.3-h, i rasmlar).
G'ishtlarda o'lchamlardan chetga chiqish uzunligi bo'yicha 5 mm, eni bo'yicha 4 mm va qalinligi bo'yicha 3 mm gacha ruxsat etiladi. G'isht va tosh normal pishirilgan bo'lishi kerak. Yetarli darajada kuydirilmasa (alvon rangli) mustahkamligi past, suvga va sovuqqa chidamli bo'lmaydi, o'ta pishgan g'isht va tosh esa juda zich, mustahkam, lekin issiq o'tkazuvchanligi yuqori bo'ladi.

3.3-rasm. Keramik g'isht turlari:
g'isht: a– oddiy;b– modulli; d– yiriktosh; e– oddiy; f- yirik: g- modulli; hvai – kovaklari gorizontal joylashgan.


Keramik g'isht va toshlar tashqi nuqsonlari quyidagicha izohlanadi: o'lchamlardagi o'zgarishlar, qirra va qovurg'alarining notekisligi, uchganligi, darzlar va h.k. Nuqsonli g'ishtlar umumiy g'ishtlar sonining 5% qismidan oshmasligi kerak (3.1-jadval).
Siqilishdagi va egilishdagi mustahkamlik chegarasi bo'yicha g'isht quyidagi markalarga bo'linadi: 75; 100; 125; 150; 175; 200 va300. G'isht va toshlarning sovuqqa chidamliligi F15, F25, F35 va F50 sikl bo'ladi.
Suv shimuvchanligi 150 markadagi to'liq g'isht uchun 8% dan kam emas, yuqori markadagi to'liq g'ishtlar uchun 6% dan kam bo'lmasligi shart. G'isht va toshlarning issiqlik o'tkazuvchanlik koeffitsiyenti 0,71-0,82 W/(m.°C). G'isht va toshlar quruq holda o'rtacha zichligi bo'yicha 3 guruhga bo'linadi:

• 
  oddiy-o'rtacha zichligi 1600 kg/m³ gacha;
  
• 
  shartli-effektiv-o'rtacha zichligi 1400-1600 kg/in' gacha;
  
• 
  effektiv-o'rtacha zichligi 1400–1450 kg/m^:> gacha.
  

G'isht va toshlarning kovaklari yuzaga nisbatan parallel yoki perpendikular, ikkala yoki bir tomoni ochiq bo'ladi (3.4 - rasm). Ochiq silindrik kovaklarning diametri 16 mm gacha, tirqishsimon kovaklaming eni 12 mm gacha bo'ladi. Effektiv g'isht va toshlarning ishlatilishi tashqi devor qalinligini (material sarfini) 40% ga kamaytiradi.