Протолитик мувозонатлар, кислота ва асосларни протолитик назарияси хақида тушунча



Download 27,36 Kb.
bet2/3
Sana21.02.2022
Hajmi27,36 Kb.
#50449
1   2   3
Bog'liq
protolitik muvozonatlar kislota va a (1)

HB ↔ H++B- (5.1)
Бу ерда НВ кислота ва В- асос деб аталади. Улар ўзаро узвий боғланганлиги биридан иккинчиси ҳосил бўлиш тенгламасидан кўриниб турибди.
НВ - В- асос билан узвий боғланган кислота,
В - НВ кислота билан узвий боғланган асос.
Сувли эритмаларда (5.1) тенгламани қуйидагича ёзиш мумкин:
НВ+Н2О ↔ Н3О+ (5.2)
Айни холда: НВ (1-кислота) ва В-(1-асос),
Н3О+ (2-кислота) ва Н2О (2-асос) ўзаро узвий боғланган.
Масалан,
CH3COOН ↔ H++CH3COO-
(сирка) кислота асос (ацетат иони)
NH3 + H+ ↔ NH4+
асос (аммиак) кислота (аммоний иони)
C5H5N + H2O ↔ C5H5NH+
асос (пиридин) кислота (пиридиний иони)
HS- + H+ ↔ H2S
асос (гидросульфид ион) кислота (водород сульфид)
Бренстед-Лоури назариясига биноан кислота ва асослар протолитик мувозанатда бўлади.
Кенг маънода – протон, яъни водород иони H+ алмашинуви содир бўладиган мувозанатларнинг барчаси протолитик мувозанат дейилади.
Тор маънода – прототроп реакциялардан фарқли равишда, протон берувчи ёки протон бириктириб олувчи сув молекулалари иштирокида борадиган реакциялар протолитик мувозанат дейилади.
H2O = H++OH-
H2O+H+=H3O+
Тоза, суюқ сувда ҳам қуйидаги протолитик мувозанат мавжуд:
H2O+ H2O=H3O++ОH-
Протон ташувчи сув молекуласи эмас, балки бошқа модда зарралари бўлганда бундай реакциялар прототроп реакциялар дейилади. Масалан, пиридин ва водород хлориди орасидаги реакцияда
C5H5N + HCl = C5H5NH++Cl-
водород хлорид молекуласидаги водород иони пиридин молекуласига сув молекуласи воситада эмас, балки бевосита ўтади.
Бундан кейинги баёнларимизда протонлар иштирокида борадиган барча реакция ва мувозонатларни протолитик мувозанат деб атаймиз, яъни протолитик мувозанатни кенг маъносини ишлатамиз.
Кислота ёки асосни эритувчи молекулалари билан протон алмашинуви протолиз реациялари дейилади.
Протонни бириктириш ва ажратиш қобилияти бўлган моддалар амфолитлар (ёки амфотер моддалар) дейилади. Амфолитларга сув, гидрокарбонат иони НСО3-, гидросульфид иони HS- ва бошқалар киради. Масалан, гидрокарбонат ионини протон ажратиши:
НСО3-= Н++СО3-2
ёки бириктириб олиши:
НСО3-+= Н2СО3= Н2О +СО2
Сув хам юқорида кўрсатилганидек, протонни нафақат бериш
Н2О=Н++ОН-
балки бириктириб олиш
H2O+ H+=H3O+
хусусиятига эга. Гидросульфид хам шундай:

Download 27,36 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish