O`zbekston respublikasi

Ishning borishi: Chap kuz berkitiladi (kaft bilan tusiladi).
Kulga ok doira va krest shakli tushirilgan rasmni olib, ok krestga nigohni kadagan holda rasmni tahminan 35 sm uzoqlikdan oldinga olib kelinadi, ma'lum bir masofada (tahminan 20 sm) doira kurinmaydi. Bu shuni ko`rsatadiki, undan kelayotgan nur kur dogiga to`gri kelib qoladi.

Natija vа rasm.

Xulosa.
4-ish. Yorug`likka ko`z qorachig`i reaktsiyasini kuzatish.
Ishning borishi: Korachigning ulchami yoruglikka qarab uzgaradi, korongulikda kengayadi, yoruglikka o`tganda torayadi. Yoruglikka qaytaradigan javob reaktsiyasi mushtarak harakteriga ega:
A/ tekshiriluvchi yoruglikka karatilib utirgiziladi. Boshqa talaba korachiglar ulchamini aniqlaydi. Bir kuzni kul bilan berkitiladi: bir minutdan So`ng kulini birdaniga oladi. Korachig kengaygan bo`lib, birdaniga torayadi, So`ngra ozma-oz kengayadi.
B/ tekshiriluvchi yoruglikka karatilib utirgiziladi, 30 sekund davomida har ikkala kuzi berkitiladi. So`ngra kullar olinadi. Korachiglar bir kuzni yumgandan ko`ra kuchlirok kengayadigan bo`ladi.

Natija va rasm.

Xulosa.
5-ish. Qonvergentsiya va akkomadatsiyada kuz korachigining kengayishi.
Ishning borishi: Yakinda joylashgan predmetlarga karalganda korachig torayadi. Tekshiriluvchi korachig ulchami kuzatiladi. Tekshiriluvchiga bir metr masofada joylashgan kalamchaga karashga taklif kilinadi: kalam tezlik bilan kuzga yaqinlashtiriladi, tekshiriluvchi esa karashda davom etadi. Korachig torayadi.
Natija va rasm.
Xulosa.
6-ish. Binokulyar ko`rish.
Ishdan maqsad: Monokulyar ko`rish oldida binokulyar ko`rishni afzalligini isbotlash.
Ishning borishi: tekshirish talabalarda olib boriladi. Bir tekislikka 2-ta rangli qalam joylashtiriladi, bir ko`zdan 25 sm, ikkinchisi esa 40 sm uzoqlikda. Avval nigohni birinchi qalamga karatiladi bunda birinchi qalam bitta va ikkinchi qalam ikkita ko`rinadi. So`ngra navbat bilan chap va ung kuz yumiladi (bir nomli disparatsiya). Uzoqda turgan qalamga nigohni yunaltirganimizda - oldindagisi ikkilanadi, bir kuzni yumib karalsa, karshi tomondagi tasvir yuqoladi (har hil nomli disparatsiya). Ikkita qalam bir-biridan 20 sm uzoqlikda turadi. Bir kuz bilan shunday qaraladiki, uzoqdagi qalam kurinmasin. Ikkinchi kuz ochiladi uzoqdagi qalam kurinadi (fazoda ko`rishni tahminlash).

Natija va rasm.

Хulosa.
7-ish. Rabkin jadvali yordamida ranglarni ajratish qobiliyati tekshirish.
Ishning borishi: Yoruglikka orqasi bilan o`tirgan tekshiriluvchiga tekshiruvchi doirachalar va bir hil rangli nukta bilan chizilgan geometrik figura va boshqa rangda yozilgan sondan iborat 25 ta jadvalni ko`rsatadi. Bu jadvallar rang ko`rishi normal bo`lgan kishilar tomonidan yahshi farklanadi: ammo u yoki bu rangni turli kishilar tula farklay olmasligi mumkin. Tekshiriluvchi jadvallar ko`rsatilganda unda nima tasvirlanganligi suraladi. Tekshiriluvchidan 1 metr uzoqlikda jadval kuz sathida bo`lishini esdan chiqarmaslik kerak. Har bir jadvalni ko`rish vaqti 5 sekundgacha. Har bir kuz alohida tekshirilib, ikkinchi kuz mahsus ekran yordamida berkitiladi.
Natija va rasm.
Xulosa.
8-ish. Yoruglik va rangli kontrastlar.
Ishning borishi: Tajriba kora-ok va rangli jadvallar ishlatilib, ularning kattaligi 35-45 sm yoruglikka karshi joylashtiriladi. Bir vaqtli yoruglik qontrastni kora va ok tablitsaga joylashtirilgan kulrang kvadratchalarda kuzatiladi. Huddi shunga uhshash kulrang kvadratni kizil, zangori va kuk rang qo`yib, rangli qontranst kuzatiladi. Ketma-ket qonstrastni quyidagicha kuzatiladi:
Tekshiriluvchi 10-15 sekund davomida nigohini kora-ok jadvalga kadaydi, So`ng tezda ko`zini ok jadvalga oladi va ko`zini uzmasdan qarab turadi, 2-3 sekunddan keyin jadvalda oldingi jadvalni pozitiv tasviri kurinadi (manfiy ketma-ket obraz). Ketma-ket rangli qontrast. Tekshiriluvchi bir rangdagi jadvalga sinchiklab qarab turadi, keyin nigohini och kulrang jadvalga olsa, unda qo`shimcha yoki o`sha rang hosil bo`ladi. Bir vaqtli ketma-ket qonstranstlar nima bilan tushintiriladi? Ko`ruv analizatorini o`tkazuvchi va markaziy kismlari belgilangan sxemasini chizing.
Natija va rasm.
Xulosa.
9-ish. Rodjers tajribasi.
Ishdan maqsad: binokulyar ko`rish jarayonida fazoviy markaziy summatsiya mavjudligiga ishonch hosil qilish.
Ishning borishi: O`ng ko`z qarshisiga qog`ozdan yasalgan konus shaklida trubka qo`yiladi va uning keng tomonidan uzoqdagi predmetlarga qaraladi. Chap ko`z qarshisiga chap qo`lning kafti qo`yiladi, huddi kaftda teshik borday tasavvur paydo bo`ladi.
Sterioskopik ko`rish mexanizmini tushuntirib bering.
Natija va rasm.

Xulosa.