O‘zbeкiston respubliкasi

o
„
qiydigan
zehnli bolalarni doskaga chiqarish 
kerak. 2. Bu akam bilan Ustaxo„janing katta o„g„li
turadigan 
xona 
ekan. 
Sifatdosh shakllarining ma‘noviy munosabatlari quyidagicha. 
Shakl UGMsida kategorial ma‘no «fe‘lni fe‘l yoki otga bog‗lash» 
bo‗lib, undagi yondosh ma‘no «fe‘lga sifatlik (atributiv) belgisini 
berish»dir. Shakl turlari «tegishli keyingi fe‘ldan anglashilgan 
harakatdan oldin sodir bo‗lish» belgisi asosida farqlanadi. 
-gan 
shaklida mazkur belgi ijobiy. 
-
yotgan,-adigan/ydigan 
shakl 
turlarining bu belgiga munosabati majhul. Chunki ularning asosiy 
xususiyati tegishli fe‘ldan anglashilgan harakatdan keyin yoki u bilan 
bir vaqtda sodir bo‗lish bo‗lsa-da, ba‘zan kontekst talabi bilan oldin 
yuz bergan harakatni ifodalashi ham mumkin: 
Ishlayotgan 
kishilarni 
keyinchalik mukofotga taqdim etasiz
.
-adigan/ydigan 
shakl turining 
«doimiylik» belgisi ham uni mazkur belgiga befarq, majhul, noaniq 
munosabatli qilib qo‗yadi. 
Ma‘lum bo‗ladiki, sifatdosh ham ravishdosh kabi o‗z 
mikrosistemasi ichida sifatdoshlik (harakatni barqarorlashtirish, fe‘lni 

---

220 
otga va qisman fe‘lga bog‗lash) belgilarini muayyanlashtirish, 
ixtisoslashtirish jihatidan emas, balki o‗zga kategoriyalarning zamon, 
tarz kabi ma‘nolarini ifodalashga ixtisoslashishi jihatidan farqlanadi. - 
gan, 
-
yotgan,-adigan/ydigan 
qo‗shimchalari turli xil sifatdosh emas, 
balki o‗zgalovchi kategoriyaning shakli sifatida namoyon bo‗ladigan 
bitta sifatdosh shaklining boshqa kategoriyalarga xos tajalli ma‘nolar 
bilan farqlanuvchi ko‗rinishlari.