О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Haqqulobod 
— Norin rayonidagi qishloq. Arxeologlarning va erli keksalarning so`zlariga 
qaraganda,  bu  qishloq  XVIII  asrning  oxirida  tashkil  topgan.  O`sha  vaqtda  bu  joylarning  o`rni 
botqoqlik va balchiq bo`lgan. SHuning uchun bu erda odamlar yashamagan. Rayon markazidan 
6 km nariroqda «Eski Haqqulobod» degan qishloq bor. XVIII asrning oxirida bu erda juda boy 
va  johil  Haqqulibek  degan  kishi  yashagan.  U  er  mulkini  ko`paytirish  uchun    o`z      odamlarini 
to`qayzor    va  balchiq  erlarni  o`zlashtirishga  majbur  qilgan:  Uning  buyrug`i  bilan  odamlar 
botqoqlarni  quritib,  ekin  ekkanlar.  Bu  qishloq  uning  xo`jayini  Haqqulibek  nomi  bilan 
Haqqulobod deb atalgan. 20 -30-  yillarda undan keyingi davrlarda bu erda ijtimoiy o`zgarishlar 
yuz berdi. Hozir Xaqqulobod Namangan viloyatining eng go`zal qishloqlaridan biri bo`lib, Norin 
rayonining markazi va shaxar tipidagi aholi yashaydigan manzilga aylantirildi.
 
Qo`qon
.  Bu  so`zning  etimologiyasi  xaqida  ham  turli-tuman  ma`lumotlar  bor. 
Aytishlaricha,  shahar  joylashgan  hudud  botqoqlik,  qamishzorlardan  iborat  bo`lgan  va  u  erlarda 
ho`k  (yovvoyi  cho`chqa)  lar  juda  ko`p  bo`lgan.  SHuning  uchun  u  erni  cho`chqalar,  ya`ni 
to`ng`izlar makoni — ho`kkon deb ataganlar. Keyinchalik bu so`z Qo`qon bo`lib qolgan, degan 
fikr  soxtadir.  Akademik  A.  N.  Kononov:  Xo`  so`zi  «shamod»  ma`nosida  keladi  va  Qo`qon 
(HO`qand) «SHamol shahri», «sershamol shaxdr» ma`nosida bo`lishi mumkin, deb ta`kidlaydi.
 
Dastlab  «Hudud  al-olam»  da  Xo`kand,  Xuvakand  —  xalq  zich  yashaydigan  shaharcha 
deyilgan.  Ibn  Havqal,  Muqaddasiy  asarlarida  Xo`kand  (Xuvokand)  va  Xo`qand  (Xuvoqand) 
shakllarida qayd  qilingan.  «Boburnoma»  da  Xo`qon viloyati deb tilga olingan. Hozirgi  Qo`qon 
shahri  tarixiy  Xo`qand  o`rnida  XVIII  asrda  o`zbeklarning  ming  urug`i  boshlig`i  SHohruhbiy 
tomonidan barpo etilgan. V. V. Bartol’d shaxdr nomining adabiy jihatdan to`g`ri shakli Xo`kand 
bo`lib, Qo`qon jonli tilda talaffuz etilishidir, deb hisoblaydi.
 
YUqoridagi olimlarning turli izohlaridan qat`i nazar, hozirgi kunda qadar Qo`qon so`zining 
etimologiyasi ilmiy asosda o`rganilgan emas.