O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti pedagogika fakulteti

Boshlang‘ich ta’limning mazmuni hozirgi ilmiy ma’lumotining negizini quradi, so‘ngra o‘quvchilar bu bilimlarni maktabning o‘rta va yuqori sinflarida oladilar. O‘quvchi kelajagi, uning aqliy o‘sishi, qiziqishlari va o‘qishga munosabati, keyinroq esa mehnat faoliyatiga ham ko‘p jihatdan maktabdagi boshlang‘ich ta’limning mazmuniga bog‘liq bo‘ladi.
Boshlang‘ich ta’limga hisoblash, yozish o‘qish yuzasidan oddiy ko‘nikmalar beriladigan maktab deb eskicha qarash kichik yoshdagi o‘quvchilarning rivojlanishi imkoniyatlarini cheklab qo‘yadi. Aksincha o‘ylash ham, ya’ni boshlang‘ich maktabning vazifasi-Bolaning aqlini o‘stirish, unda muayyan aqliy ish harakatlarini va fikrlash operatsiyalarini shakllantirishdir, deb hisoblash ham noto‘g‘ri. Afsuski, bunday an’ana ba’zi bir psixologik tadqiqotlarda uchraydi. Boshlang‘ich ta’limning mazmuni o‘quvchilarga matematika, ona-tili, tabiatshunoslik, adabiyot va san’atga doir boshlang‘ich ilmiy ma’lumotlar berish vazifasini bajaradi. Bu bilimlar yaxshi o‘zlashtirilishi kerak, shundagina ular o‘rta va yuqori sinflarda o‘tiladigan o‘quv materialini chuqurroq o‘zlashtirish uchun asos bo‘la oladi. Hisoblash, o‘qish, yozish,ashula aytish, rasm solish, kuzata bilish, darsda diqqat bilan o‘tirish, turish,o‘z o‘quv ishini to‘g‘ri tashkil eta bilish kabi ko‘nikmalarini hosil qilmay turib, boshlang‘ich talimni o‘zlashtirib bo‘lmaydi. Boshlang‘ich sinflardagi talim aqlan rivojlantirish vazifasini ham o‘z ichiga oladi. Hozir bu ishga maxsus o‘quv vazifasi deb qaralmoqda. Kichik yoshdagi o‘quvchilar, oladigan bilim, malaka va ko‘nikmalar ularning aqlini, bilish qobiliyatlarini har xil darajada o‘stirish, fikrlash faoliyatlarining har xil tarzda borishiga sabab bo‘lishi mumkin. Bu esa oqibatda o‘quvchi aqlining umumiy o‘sish darajasini belgilab beradi. O‘quv materiali Bolalarni axloqiy, ma’naviy idealli va his tuyg‘uli kishilar qilib tarbiyalashni ularda dialektik-materialistik dunyoqarashni shakllantirishni nazarda tutadi. O‘quv materialini o‘rganish kichik yoshdagi o‘quvchilar uchun shaxs va uning iroda sifatlari tarbiyalanadigan yangi faoliyat turidir. Boshlang‘ich ta’limning mazmuni o‘quvchilarni aqliy, axloqiy, mehnat estetik va jismoniy jihatdan rivojlantirishga yordam beradi.