Odam anatomiyasi

Abu Ali ibn Sino (980-1037) Yevropada Avitsenna nomi bilan mashxur bulgan. U Buxoro shaxrining Afshona kishlogida tugildi. 985 yilda ibn Sino 5 yoshligida ota-onasi Buxorodagi madrasaga berishdi. Mustakil ravishda yosh ibn Sino Gippokrat, Galen, Aristotelь, Abu-Bakra asarlarini urgandi. 17 yoshligidanok kup fanlarni mukammal urgandi va yetuk olim bulib yetishdi. 997 yili Buxoro amiri Nux ibn Mansurni kasalini davolagan evaziga amir saroyidagi kitobxonadan foydalanishga ijozat oldi.
Ibn Sino kup fanlarni egallagan buyuk olim bulib, pedagogika, psixologiya, adabiyot, san’at soxalarida kup asarlar yaratdi. Ayniksa anatomiya soxasidagi buyuk kashfiyotlari butun duneda shuxrat kozondi. Ibn Sino 100 dan ortik asarlar yaratdi. Bulardan eng yiriklari: “Tib konunlari” - 5 jilddan iborat, anatomiya, fiziologiya, ichki kasalliklar, xirurgiya, farmakologiya, gigiena soxalaridagi barcha nazariyani tuplab kolmasdan, balki ularni uz tajribasi va ko’zatishlari bilan boyitdi. “Kitab ash-shifo”, “Danish - name”, “An-nadjat”, “Isharat va tanbixat” va boshka asarlari tibbiyot va turli fanlar soxalariga bagishlangan. Ibn Sino birinchi martaba tana tuzilishiga karab tana tipologiyasi xakida ta’limotni yaratgan va tananing morfotipini xisobga olgan xolda kasalni davolash zarurligini isbotlagan. Jismoniy mashklarni organizmga ijobiy ta’sirini kursatgan, ularning klassifikatsiyasini yaratdi va turli kasalliklarni davolashda uziga xos mashklarni kullashni va bemorning individual xususiyatlarini xisobga olishni tavsiya etdi. Yevropada Ibn Sinoni “SHark yo’lduzi” degan nom berib, uni olim sifatida Gippokrat, Aristotelь va Galen nomlari bilan bir katorga kuyishgan.
Keyingi asrlar (XV-XVIII asrlar) tarixga “Uygonish davri” yeki Renessans davri deb nomlangan. Bu davr buyuk kashfiyotlar, ilm va fanga katta kizikish paydo bulishi bilan, turli universitetlar va maktablar ochilishi bilan, ilmiy tekshirishlarni utkazish maksadida anatomik teatrlar tashkil etish bilan ta’riflanadi. Uygonish davrining eng buyuk olimlari – bu Leonarda da Vinchi va Andre Vezaliy.