Neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi

8.4.-§. Termogazoyl ishlab chiqarish uchun

termik krekinglash
Termik kreking jarayonining asosiy maqsadi texnik uglerod ishlab chiqarish uchun xom – ashyo ishlab chiqarishdir. Xom – ashyo sifatida og’iri katalitik gazoyllar aralashmasi va moylarni selektiv tozalashdan olingan distillashli ekstraktlar ishlatiladi. Kreking jarayonida termogazoyldan tashqari, gaz, benzin frakstiyasi va kreking qoldiq olinadi.Termogazoylning asosiy sifat ko’rsatgichlari quyidagilar hisoblanadi: korrelyastiya indeksi, oltingugurt miqdori, frakstion tarkibi qovushqoqligi va qotish temperaturasi. Xom – ashyo 1 – nasos orqali so’rib olinib 20-issiqlik aralashtirgichda kreking qoldiq issiqligi hisobiga qizdirilib 11-rektifikastion kolonnaga ikki oqimda pastki sekstiyasiga beriladi. 11 – kolonna yarim yopiq tarelka bilan ikki qismga bo’lingan: bug’lar pastki qismidan yuqori qismga o’tadi, suyuqlik esa kolonkani ishdagi karmanlarda yig’iladi. Bu erdan suyuqlik 9-nasos yordamida olinib, 3 – zmeevikli pechga beriladi. Kolonnaning pastki qismidan xom – ashyoning og’ir qismi 10-nasos yordamida olinib 2-zmeevikli pechga beriladi. 2-3 zmeevikli pechdan chiqayotgan kreking mahsuloti 4-reakstion kameraga va undan so’ng 7-yuqori bosimli bug’latgichga o’tadi.

Bu erda aralashmadan suyuq kreking qoldiq ajratilib redukstion klapan orqali 12-past bosimli bug’lanuvchi kolonnaga tushadi. 7-kolonnani yuqoridan chiqayotgan gaz va bug’lar 11-kolonnani pastiga yuboriladi. 11-kolonna yuqorisidan benzin va gaz frakstiyalari chiqib, 6-xolodilnik kondensatorda sovutiladi. keyin 5-gazoseparatorda aralashma gaz va benzinga ajratiladi. Gaz GFUga benzin esa barqarorlashtirishga yuboriladi. 8-nasos yordamida benzinning bir qismi 11-kolonna yuqorisiga sug’orishga beriloadi. 12-kolonnada bosimning pasayishi hisobiga kreking qoldiqdan gazoyl frakstiyasi ajraladi. 12-kolonnada kondensastiyalanmagan bug’lar 13-kondensator sovutgichda sovutilib kondensat 14-yig’gichda yig’iladi. Bu erda kondensatning bir qismi sug’orish maqsadida 15-nasos orqali 12-kolonna yuqorisiga qaytariladi balansdan tashqarisi chiqarib yuboriladi. Kreking qoldiq 16-nasos bilan olinib 17-vakuumli kolonnaga beriladi. Termogazoyl 17-kolonnaning 17-tarelkasidan oraliq mahsulot sifatida chiqariladi. Kokslanishni oldini olish maqsadida kreking – qoldiqga qovushqoqligi kam bo’lgan mahsulot bilan aralashtiriladi. Kreking – qoldiq bitum ishlab chiqarishda ishlatiladi. Vakuum kolonnada termogazoylnit chiqishi 72% (mass xom ashyo).

Rasm-22. Termogazoyl ishlab chiqarish uchun termik krekinglash qurilmasi.

1,16,18-nasoslar, 2,3-quvurli o`choq, 4-reaktor, 5,14-gaz separatori.6,13-sovutgich.7-yuqori bosimli bug`latgich. 8,10,15,19,24-markazdan qochma nasoslar.11,17-rektifikasion colonnalar. 12- past bosimli bug`latgich. 20-issiqliqlik almashgich. 21,23- sovutgichlar.