Neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi

Tovar benzinlarining xarakteristikasi

	A-80	AI-93	AI-98	ekstra AI-95
Ostan soni, laboratoriya usulida	-	93	98	95
Oktan soni motor usulida	80	85	89	87
TES miqdori	Yo’q	yo’q	yo’q	yo’q
Frakstion tarkibi, ^0S b.q.harorati	35	35	35	30
10%, yuqori emas	79/65	70/55	70	68
50%, yuqori emas	115/100	115/100	115	115
90%, yuqori emas	180/160	180/160	180	140
Oxirgi qaynash harorati, yuqori emas	195/185	195/185	195	185
Tarkibidagi smola miqdori, mg/100 ml ishlab chiqarish joyida	5	5	5	3
Iste’mol joyida	10	7	7	3
Oksidlanishning indukstion davri, min	900	900	900	600
Oltingugurt miqdori, %	0,10	0,10	0,10	0,05
Rangi	yashil	Ko’k	sariq	rangsiz

To’g’ridan - to’g’ri haydalgan benzinlarda ko’p miqdorda smola hosil qiluvchi parafin uglevodorodlari bo’lib ularning detonastiyaga barqarorligi past va oktan soni ham kichikdir. Faqat saralangan neftlardan to’g’ri haydalgan oktan soni 70 ga yaqin benzinlar olshish mumkin. Biroq bunday neftlarning resursi kam hisoblanib ularni alohida zavodlarda qayta ishlash qiyinchiliklar olib keladi. To’g’ri haydalgan benzinlarning oxirgi qaynash harorati pasayishi bilan ularning detonastion barqarorligi ortadi. Masalan 28-200⁰ dagi frakstiyaning oktan soni 41, 28-180⁰ S dagi frakstiya – 46, 28-120⁰ S dagi frakstiya – 58, 28-85⁰S -68, 28-62⁰ S – 75 oktan soniga teng. Termik kreking benzinlarida to’yinmagan uglevodorodlarning miqdori ko’p bo’lgani uchun ularning detonastion barqarorligi yuqori, shuning uchun termik krekingdan olingan benzinlarning oktan soni to’g’ri haydashdan olingan benzinlarning oktan soniga nisbatan yuqori hisoblanadi. Katalitik kreking benzin tarkibida aromatik va izotuzilishdagi parafin uglevodorodlarining ko’pligi sababli, termik kreking benzinlaridan detonastion barqarorligi yuqori baland bo’ladi. Katalitik reforming jarayoni to’g’ri haydalgan benzinlarni detonastion barqarorligini oshirish maqsadida olib boriladi. Reforming benzinlari tarkibida 70% gacha aromatik uglevodorodlari bo’lganligi sababli, yuqori oktan soniga ega bo’ladi. Tovar benzinlarining komponenti sifatida riforming benzinlari to’liq holda va alohida frakstiyalari ishlatiladi. Engil xom – ashyodan olingan katalitik kreking benzini oktan soni motor usulida 75 ga teng, odiy rijimdagi platforming benzini oktan soni – 77, rejimda – 86, toluolsiz oddiy rejimdagi riforming benzini – 70 ga teng. Tovar benzinlarini detonastion barqarorligini oshirish uchun maxsus tayyorlangan yuqori oktanli komponentlardan ham foydalaniladi. Benzinlarni har xil komponentlar aralashmasi detonastion barqarorligi har doim ham additivlik qonuniga buysunmaydi.