Muallif: o’q. A. Avliyoqulov

Mashg'ulotning borishi. Pedagog (tarbiyachi)ning stolida i'teqillatish uchun bolg'acha, bolalarda ikkita bo'sh tasma hamda ifeometrik shakllar to'plami solingan quti bor.

|Jp Pedagog (tarbiyachi) bolalarga nima bilan shug'ullanishlarni Hytadi: O'tgan mashg'ulotlarda biz buyum va o'yinchoqlarni qanday

^:|inash kerakligini eslagan edik, bugun esa tovushlarni qanday nash kerakligini eslaymiz. Sizlar bolg'acha yordamida qancha

ipvush chiqqanligini sanaysiz. Bolg'aning birorta ham tovushini

;ib yubormaslik hamda oldinga shoshib ketmaslik uchun diqqat tinglang. Pedagog (tarbiyachi) bolalarga sanash vaqtida qlardan foydalanishni maslahat beradi. Buning uchun tirsakni stiga qo'yib, har bir tovushni eshitganda qo'lni oldinga ish lozim. Eshik orqasidan 21 marta tovush (bolg'a ovozi) chjfiadi. Hammasi bo'lib 3—4 topshiriq beriladi.

•fl^Keyingi bolalarga kartochkalarni oldilariga qo'yish taklif etiladi va quyidagi topshiriq beriladi: yuqori qatorga, bolg'achaning ovozi necha marta eshitilgan bo'lsa, shuncha to'g'ri to'rtburchakni sanab qo'yib chiqish kerak. Pedagog (tarbiyachi) bolg'a bilan 3 marta uradi,||p'ngr.a!. ,,Siz nechta to'g'ri to'rtburchak gg'ydingiz va nima

uchun? — deb so'raydi. Pastki qatorga bolg'acha necha marta urilsa, shuncha kvadrat qo'ying (4 marta uradi). Siz nima qildingiz va nima uchun? Kvadratlar ko'pmi (kammi) yoki to'g'ri to'rtburchak- larmi? Qanday qilib bildingiz? Qaysi son katta (kichik): 3 mi yoki 4? Shakllar teng bo'lishi uchun nima qilish kerak?".

Topshiriqning bajarishning ikki yo'li tushuntiriladi: 2 ta to'g'ri to'rtburchakka yana 2 ta qo'shish va ular teng 4 tadan bo'ladi, yoki 4 ta kvadratdan 2 tasini olish, bunda ular teng 2 tadan bo'ladi.

Topshiriq bajarishning ikki yo'li tushuntiriladi: 3 ta to'g'ri to'rtburchakka yana 1 ta qo'shish va ular teng 4 tadan bo'ladi yoki 4 ta kvadratdan 1 tasini olish, bunda ular teng 3 tadan bo'ladi.

Pedagog (tarbiyachi) ishni davom ettira borib, quyidagi topshiriqni beradi: ,,Bolg'acha necha marta urilsa, kvadratlar soni shuncha bo'Isin (5 marta uradi). Pedagog (tarbiyachi): kvadratlar soni nechta bo'ldi va nima uchun? Qanday qilib 5 ta bo'lib qoldi? To'g'ri to'rtburchaklarning soni ham 5 ta bo'lishi uchun nima qilish kerak? — kabi savollarni beradi. 1 ta to'g'ri to'rtburchak qo'shing. To'g'ri to'rtburchaklar nechta bo'ldi? (Baland ovoz bilan sanay- digan bolani chaqiradi). Endi nechta ovoz eshitsangiz to'g'ri, to'rtburchaklar sonini shunchaga yetkazing! (Pedagog 4 marta uradij^ To'g'ri to'rtburchaklar soni nechta bo'ldi? Qanday qilib to'g'ri, to'rtburchaklar soni 4 ta bo'lib qoldi? Kvadrat ko'pmi (kammij) yoki to'g'ri to'rtburchakmi? Qaysi son katta (kichik): 4 mi yoki 5?"

,Ajoyib xaltacha" o'yin mashqi. Bolalar stolida geometrik^ shakllar (doira, kvadrat, uchburchak, to'g'ri to'rtburchak, sharj' silindr, kub) solingan qutichalar bor. Ularning rangi va o'lchamla4' har xil (har bir bola uchun har xil turdagi shakldan 1 tadan)' Pedagog (tarbiyachi) stoliga ham xuddi shunday, biroq, o'lchanv- lari kattaroq shakllarni stol ustiga bir qator qilib qo'yishni aj va kim to'g'ri bajajsa og'zaki maqtov bilan savollar bilan ba||ar bilimi mustahkamla