Microsoft Word chingiz aytmatov sohil yoqalab chopayotgan olapar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com

 

кутубхонаси

 

39

 

Ko‘k sichqoncha, suvingdan ber! 

 

Kirisk bir oz o‘ziga kelganidan so‘ng Emrayin eshkaklar yoniga o‘tib oldi, ular to‘rt eshkak bilan 

yana o‘sha tayinsiz tomonga maksadsiz suzib ketishdi. Endi qayiq to‘rt eshkakning ta’sirida tezroq 

suza boshladi. 

Kirisk bo‘lsa, O‘rxon boboning g‘oyib bo‘lganligidan larzaga tushib, kemaning kuyrug‘ida 

g‘aribona mung‘ayib o‘tirgancha hamon entikib-xo‘rsinib yig‘lar edi. Otasi bilan Milxun ham 

nihoyatda ezilib ketishgandi. Ular na o‘zlariga, na Kiriskka biror ko‘mak bera olishardi. O‘ylab 

topganlari eshkak eshish bo‘ldi. Ishqilib, qayiq yurib tursa bo‘lgani. Oppoq tuman ichida ularning 

basharalari qorayib ko‘rinardi. Hammalari daf qilib bo‘lmaydigan shafqatsiz ofat — tashnalikka hamda 

ochlikka mahkum etilgandilar. 

Ular jim, churq etmay borishardi. Gapirishga qo‘rqishardi ham. Faqat bir ozdan so‘ng Milxun 

eshkakni tashladi. 

— Suvni bo‘l! — dedi u Emrayinga g‘amgin boqib. 

Emrayin bochkachaga yopishib olib, har bir odamga cho‘michning tubida bir necha qultumdan 

sirqitib suv quydi. Suvdan noxush qo‘lansa hid kelar, ta’mi buzilgandi. Ammo shu ham juda oz 

qolibdi. Yana ko‘pi bilan uch-to‘rt marta ichishga yetardi, xolos. Hech kim suvga qonmadi, suv ichib 

hech kimning ruhi yengillashmadi ham. 

Yana og‘ir, aqlni ozdiruvchi kutish onlari boshlandi: ob-havo o‘zgaradimi yoki yo‘qmi? Endi hech 

kimda hech qanday umidbaxsh taxminlar qolmagandi. Ular majolsizlanib, holdan toyib, beixtiyor 

loqayd bo‘lib qoldilar. Tahlikali tuman ichida qayiqda maqsadsiz aylanib, itoat bilan o‘z qismatlarini 

kutishardi. Taqdirga tan berishdan o‘zga chora qolmagandi. Tuman odamlarni ezib, irodalarini 

bo‘shashtirib qo‘ygandi. Faqat bir gal Milxun qattiq so‘kinib, nafrat to‘la titroq ovoz bilan g‘o‘ldiradi: 

— Tuman chekinsa — o‘limimga ham rozi bo‘lardim! O‘zimni suvga tashlardim. Yorug‘ olamning 

bir chetini ko‘rsam bo‘ldiydi! 

Emrayin indamadi, hatto o‘girilib ham qaramadi. Nima ham deya olardi? Endi u qayiqda 

qolganlarning yoshi ulug‘i edi-da. Indamay o‘tirishdan boshqa iloj qolmagandi. Qayoqqa ham 

suzishardi! 

Vaqt o‘tib borardi. Qayiq o‘zidan-o‘zi to‘xtab, goh muallaq turib qolar, goh yana joyidan 

qo‘zg‘alardi. 

Soat o‘tgan sari o‘lim xavfi orta borardi — qonmagan tashnalik yoniga jon-tanni yemiruvchi 

shafqatsiz ochlik ham qo‘shildi. Darmonlari qurib, majolsizlanib borishardi. 

Kirisk ko‘zlari qisilib, kemaning quyrug‘ida yotardi. Boshi aylanib, ko‘ngli aynirdi, och qorinda 

og‘riq turib, nafas olishi mushkullashardi. Tobora tashnaligi oshib, judayam suv ichgisi kelaverdi. 

 

Ko‘k sichqoncha, suv bergin! 

 

Bola suvga qondiradigan ko‘k sichqonchani yalinib-yolvorib chaqirar ekan, endi hamma narsani 

unutishga urinar, Olaparning etagidagi uzoq-uzoqlarda qolgan va endi ertakka aylangan hayotini eslab, 

najot kutardi. 

«Ko‘k sichqoncha, suv bergin!» — deb shivirlardi u boshi aylanib. O‘t-o‘langa chulg‘angan 

tepalikda o‘ynab, xuddi g‘o‘ladek pastga dumalab tushganlarida ham boshi shunday aylanishini ko‘z 

oldiga keltirdi. Eh, juda qiziq, ajoyib o‘yin edi-da. Bu o‘yinda Kirisk hammadan abjir va chidamli 

bo‘lib chiqardi. Tik tepalikka chopib chiqasan-da, u yerdan yonbag‘irlab pastga qo‘yib yuborilgan 

po‘stloqsiz g‘o‘ladek, aylanib dumalaysan. Qo‘llaringni ikki yoningga mahkam qapishtirib olasan. 

Joyingdan ko‘zg‘alish uchun avval o‘zingga-o‘zing ko‘mak berasan. Bir, ikki, uch marta umbaloq 

oshganingdan so‘ng uyog‘iga yumalab ketaverasan, o‘zingni to‘xtatib qololmaysan. Mazza 

---

Chingiz Aytmatov. Sohil yoqalab chopayotgan olapar (qissa)