M tojiyev, I. Nigmatov

hollarda ijtim oiy ta’m inot olish huquqiga egadir. Bunday nafaqalar va
ijtim oiy yordamning boshqa turlarining miqdori tirikchilik uchun zarur
b o ig a n m aoshning eng kam miqdoridan oz b o iis h i mumkin em as» deb
o ‘tilgan. Konstitutsiyaning 39-m oddasida «Har bir inson malakali tibbiy
xizmatdan foydalanish huquqiga ega» deb belgilangan. Bu moddada
tibbiyot xizm ati b o ‘yicha hech bir cheklanishlar y o ‘qligi, bunda turli-
tuman tibbiyot xizm ati korxonalari tashkil etilishi, jumladan, malakali
tibbiyot xodimlari o ‘z shaxsiy davolash muassasalariga ega b o iis h i,
bu bilan esa davolash sohasida raqobat vujudga keladi, natijada aholi
malakali tibbiyot xizmatidan foydalanish im koniyatiga ega boiadilar.
Bu moddalar BM Tning «Inson huquqlari umumiy deklaratsiyasining
3, 23-m oddalariga hamohangdir. Ya’ni deklaratsiyaning 3-moddasida
«Har bir inson yashash huquqiga e g a ...» , 23-moddasida esa «Har bir
inson mehnat qiiish, erkin kasb tanlash, adolatli va qulay sharoitlar ...
50

---

huquqiga ega» deb belgilab o ‘tilgan.O ‘zbekiston Respublikasida mehnatni
muhofaza qilish 0 ‘zbekiston Respublikasi «M ehnat qonunlari kodeksi»
usosida olib boriladi. Bu m e’yoriy hujjat 1996-yilda kuchga kirib, unda
mulkchilik shakllaridan qat’i nazar, hamma korxona v a muassasalarga
mehnat sharoitini yaxshilash, baxtsiz hodisalam ing oldini olish uchun
/.urur choralami k o ‘rish kerakligi belgilab berilgan. Shuningdek, ishchi,
xizmatchilami ishdan b o ‘shatish, xodim lar bilan korxona m a’muriyati
o'rtasida yuzaga keladigan bahsni muhokama etishni tartibga soladi, bunda
mehnatkashlar manfaatlari him oya qilinadi. Masalan, mehnat shartnomasi,