Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «tarmoq mashina va jihozlari»

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Olimov Q.T. ―Yengil sanoat mashina va apparatlari‖, «DITAF» Toshkent- 2001.,-246 b.
   
2. 
   Olimov K..T. ―Tikuvchilik korxonalari jihozlari‖. «DITAF» Toshkent 2001. – 191 b.
   
3. 
   Olimov Q.T. «Yengil sanoat mashina va apparatlari» ikkinchi to`ldirilgan nashri, Abdulla Qodiriy nashriyoti.Toshkent –2003.-286 b.
   
4. 
   V.Ya.Franst, V.V.Isaev. Shveynыe mashinы. Legprombitizdat. Moskva-1986 g. – 182 s.
   

5.K.T.Olimov, R.M.Rustamov, L.P.Uzoqova. «Tikuv mashinalari. Uzinkomtstentr.Toshkent-2002.
3.1.6.Olimov Q.T. Tikuvchilik korxonalari jiщozlari. «DITAF» Toshkent-2002.

1. Bir ipli zanjirsimon bahyaning xususiyatlari.

Bir ipli zanjirsimon bahyaqator ust tomondan punktir, ost tomondan esa zanjir tarzida ko’rinadi (75-rasm). Oxirgi bahyadan ip uchini chiqarib olib, uni tortilsa, bahyaqator osongina ochiladi. Tikuvchilik buyumlarini tikishda bir ipli zanjirsimon bahyaqator ko’pincha detallarni vaqtincha ulashda (bostirib ko’klash va ziy ko’klash ishlarini bajarishda), tugma qadash va tugma tirgagini o’rashda, halqa yo’rmashda, bichiq datallariga talon tikishda, bezak ishlarida va hokazoda ishlatiladi. Bosh kiyimlar tikishda bir ipli zanjirsimon bahyaqator detallarni doimiy ulashda ishlatilaveradi, chunki bosh kiyimlarda hamma choklar astar tagida bo’lib, bu ularning echilib ketishiga yo’l qo’ymaydi.
Bir ipli zanjirsimon bahyaqator moki bahyaqatordan ikki baravar elastikroq va chokning uzunasiga tortilishiga chidamli bo’ladi. Bu mashinalarning unumdorligi qancha yuqori, konstrukstiyasi sodda, chunki ular ostki ip qayta o’ralmaydi, iptortgichi va bahyani puxtalash qurilmasi yo’q.
75-rasm. Bir ipli zanjirsimon bahyaqator
Bir ipli zanjirsimon bahya hosil bo’lish jarayoni. Bahya hosil bo’lish jarayonida chalishtirgich 3 (76-rasm) igna 2, reyka 4, tepki 1 va igna yuritgichga mahkamlangan ipuzatgich qatnashadi.
Baxya hosil bo’lish jarayonining quyidagi xarakterli bosqichlarga bo’lish mumkin:

• 
  igna 2 gazlamani teshib o’tadi va eng pastki chekka holatga tushadi, keyin 2-2,5 mm ko’tarilganda ipda halqa hosil qiladi, bu halqani chalishtirgich 3 ning uchi ilib oladi;
  
• 
  chalishtirgich 3 xalqani cho’zib uzaytiradi, igna 2 gazlamalardan chiqadi, tishli reyka 4 ko’tariladi va gazlamalarni bir bahya bo’yi suradi;
  
• 
  gazlamalar surilishining oxirida halqa og`ib, unga igna 2 kirishi uchun qulay holatini egallaydi, ayni vaqtda chalishtirgich 3 ning qiya yuzasi 5 halqaning qisqa (chapdagi) bo’lagini chalishtirgich 3 sterjeniga o’ralib ketmaydigan qilib, oldinga olib o’tadi;
  

76-rasm. Bir ipli zanjirsimon bahyaning hosil bo’lish jarayoni

• 
  igna 2 yana gazlamalarni teshib o’tadi va eng pastki holatdan 2-2,5 mm ko’tarilganda ikkinchi halqa hosil qilib, bu halqaga chalishtirgich 3 ning uchi kiradi;
  
• 
  chalishtirgich 3 ikkinchi halqasi birinchisi ichiga kiritadi; birinchi xalqa chalishtirgich 3 osti 6 dan sirg`anib chiqadi;
  
• 
  igna 2 gazlamadan chiqqan zahoti, reyka 4 ko’tariladi va materialni bahya bo’yicha suradi. Birinchi bahya hosil qilishda igna 2, chalishtirgich 3, kengayuvchi ikkinchi halqa va reyka 4 qatnashadi.
  

Bu bosqichlar bajarilgach, yana jarayon takrorlanadi.

2.