Antibakterial antibiotiklar bakteriyalarning rivojlanishiga ta’sir qiladi va preparatlarning keng guruhini tashkil etadi. Ular kimyoviy tarkibiga ko‘ra turli xil bo‘ladi. Bakteriyalar keltirib chiqaradigan yuqumli kasalliklami davolash uchun ko‘pincha keng spektrda ta’sir ko‘rsatadigan antibiotiklar qo‘llaniladi: tetratsiklin, levomitsetin, streptomitsin, gentamitsin, kanamitsin, yarimsintetik penitsillinlar, sefalosporin va boshqa preparatlar.
Zamburug‘larga qarshi antibiotiklar (nistatin, levorin, В amfo- teritsini, grizeofulvin) mikroskopik zamburug‘laming o‘sishiga ta’sir ko‘rsatadi, ya’ni mikrob hujayrasining sitoplazmatik membranasining butunligini buzadi. Bu antibiotiklar zamburug‘lar keltirib chiqaradigan kasalliklami davolashda qo‘llaniladi.
O‘simtalarga qarshi antibiotiklar (rubomitsin, bruneomitsin, olivomitsin) hayvon hujayrasidagi nuklein kislotasining sintezini buzadi va turli shakldagi yomon sifatli yangi hosil bo‘lgan o‘smalami davolashda qo‘llaniladi.
Antibiotiklaming biologik faolligi xalqaro ta’sir birligi TBda o‘lchanadi. Ularning faol birligi sifatida unga sezuvchan bakteriyalarga antimikrob ta’sir ko‘rsatadigan preparatning eng kam miqdori qabul qilinadi (masalan, penitsillin uchun tillarang stafilokokk, streptomitsin uchun ichak tayoqchasi va b.). Hozirgi vaqtda antibiotiklar faol birligi toza preparatning mikrogrammlarida o‘lchanadi. Penitsil- linning faol birligi 0,6 mkg, deb qabul qilingan, ko‘pgina antibiotiklar uchun 1 ТВ 1 mkg.ga to‘g‘ri keladi (streptomitsin va b.).
Mamlakatimizda antibiotiklar ishlab chiqarish korxonalari qurilgan. Tabiiy antibiotiklami biosintez yo‘li bilan olinadi: zamburug1 aktinomitset, bakteriya shtammlarini kerakli ma’lum optimal haroratda va aeratsiyada suyuq oziqa muhitida o‘stiriladi. Antibiotik moddalar mikroorganizm metabolizmining oxirgi mahsuloti hisoblanadi va ularni kimyoviy usulda ajratib olinadi. Antibiotiklaming kimyoviy tu- zilishini 0‘rganish natijasida kimyoviy sintez usuli yordamida sintetik preparatlami olish imkoni yaratilgan (levomitsetin).
Yarimsintetik antibiotiklami olish usulining ishlab chiqilishi katta yutuqlardan hisoblanadi. Bu usul tabiiy preparatlarning kimyoviy tuzilishini o‘zgartirishga asoslangandir. Keyingi paytlarda klinik amaliyotda penitsillin, sefalosporinlar, tetratsiklinlar, rifampitsin va boshqa yarimsintetik preparatlar keng qo‘llanilmoqda. Antibiotiko- terapiya ayrim hollarda mikroorganizmlar tomonidan turli asoratlarga sabab bo‘lib, shuningdek, ularning xossalari o‘zgarishiga olib keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |