A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

G
i
 -Gamma shifri belgisi
 
Shifrlashni quyidagi ko’rinishda yozish mumkin. 
C
i
=(T
i
+G
i
) mod N 
Buyerda: 
C
i
- Shifrlanganmatn; 
T
i
- Boshlang’ich matn; 
G
i
- Gammabelgisi; 
modN-qoldiq; 
T
0
(Т)=РЕГИОН_27 
К(G
i)
= ТИГР 
 
Т 
Р 
Е 
Г 
И 
О 
Н 
_ 
2 
7 
G 
Т 
И 
Г 
Р 
Т 
И 
Г 
Р 
Т 
T 
18 
6 
4 
10 
16 
15 
34 
37 
42 
G 
20 
10 
4 
18 
20 
10 
4 
18 
20 
T + G 
38 
16 
8 
28 
36 
25 
38 
55 
62 
modN 
38 
16 
8 
28 
36 
25 
38 
11 
18 
С 
3 
О 
Ж 
Ъ 
1 
Ч 
3 
Й 
Р 
 
Shifrlangan matn T
i
(C
i
)= 3ОЖЪЧ3ЙР 
Shifrni ochishda qayta gamma shifridan foydalaniladi: 
 
T
i
=(C
i 
- G
i
+N) mod N 
C 
3 
О 
Ж 
Ъ 
1 
Ч 
3 
Й 
Р 
G 
Т 
И 
Г 
Р 
Т 
И 
Г 
Р 
Т 
C 
38 
16 
8 
28 
36 
25 
38 
11 
18 
G 
20 
10 
4 
18 
20 
10 
4 
18 
20 
C-G 
18 
6 
4 
10 
16 
15 
34 
-7 
-2 
+44 
62 
50 
48 
54 
60 
59 
78 
37 
42 
mod N 
18 
6 
4 
10 
16 
15 
34 
37 
42 
0→44 
18 
6 
4 
10 
16 
15 
34 
37 
42 
Т 
Р 
Е 
Г 
И 
О 
Н 
_ 
2 
7 
Bu usul bilan shifrlangan matnni ochishda yetarli qiyinchiliklar tug’diradi, endi kalit bir necha 
marotaba o’zgaradi. Gamma shifri ixtiyoriy ko’rinishda har bir shifrlanayotgan bo’lakni o’zgartiradi. 

---

94 
 
Bunda dushman har bir matn bo’lagini qanday qilib ochishni bilmaydi. Chunki dushman har bir turdagi 
kalitni  topishi  uchun  ancha  vaqt  ketadi.  Buxolatda  shifrlangan  matn  bardoshliligi  ko’pligiga  bog’liq 
bo’ladi. 
Rus alifbosidagi harflar va probel hamda raqamlar 
jami (34 ta harf), (10 ta raqam 0...9 gacha), 34+10 =44 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23 
А  Б  В  Г  Д  Е  Ё  Ж  З  И  Й  К  Л  М  Н  О  П  Р  С  Т  У  Ф  Х 
 
24  25  26  27  28  29  30  31  32  33 
34 
35  36  37  38  39  40  41  42  43  44 
Ц  Ч  Ш  Щ  Ъ  Ы  Ь  Э  Ю  Я  ПРОБЕЛ  0  1  2  3  4  5  6  7  8  9 
Uitstonning  “ikkilik  kvadrat”  shifri.  1854-yilda  Charlz  Uitston  shifrlashning  yangi  usuli 
«ikkilik kvadrat» ni yaratdi va shu tariqa kriptografiya rivojiga o’z hissasini qo’shdi. Bu«ikkilik kvadrat» 
shifrlash  usulida  ikkita  jadvaldan  foydalanilgan.  Bu  usul  juda  ishonchli  va  qulay  bo’lib,  undan 
Germaniyada xattoki ikkinchi jahon urushida ham foydalanilgan. 
Axborotni  shifrlash  uchun  ixtiyoriy  ikkita  rus  alfavitdan  tuzilgan  jadval  olingan.  Shifrlash 
uchun matn harflarini juft-juft qilib bo’laklarga bo’lingan.  
Har bir juft bo’lakning birinchi harfi uchun o’ng tomondagi jadvaldan, ikkinchi harf uchun esa chap 
tomondagi jadvaldan foydalanilgan. «Ikkilik kvadrat» usuli uchun olingan jadval.