A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

Gorizantal (kasbiy) 
Vertikal (lavozim) 
Amalga oshirish 
imkoniyati bo’yicha 
Amalga oshirish davri 
bo’yicha  
Amalga oshirish hususiyati 
bo’yicha(karera strtegiyasi) 
Real 
Sust 
Salohiyatli 
Desant 
Normal 
Jadval 
Tipik  
Uzlukli  
Barqaror  
11.3-rasm. Kar’yera tasnifi 

---

 
225 
bo’lmaydilar), balki lavozim kursisini egallash muhimdir. 
Jadal  kar’era. Tashkiliy tizim pillapoyalari bo’yicha o’ta tezkor, ayni vaqtda 
izchil  ko’tarilish  lavozimda  o’sishning  ushbu  turiga  mansubdir.  Bu  odatda  iqtidorli, 
iste’dodli,  yuksak  salohiyatlarga  ega  xodimlarga  xos.  Ular  qoidaga  ko’ra  bir 
lavozimda uzog’i bilan 1—3 yil davomida bo’ladilar. 
Normal  kar’era.  Bu  xodimning  uning  kasb  tajribasi  va  malakasi  oshishiga 
qarab  lavozimda  bosqichma-bosqich  ko’tarilishidir.  Bu  kar’eraning  davomiyligi 
xodim faol mehnat faoliyati davomiyligiga tengdir. O’rtacha bu xodim 40 yoshgacha 
bo’lgan  davr  uchun  xarakterlidir.  Normal  kar’erada  xodim  bir  lavozimda  o’rtacha 
3—5 yil davomida bo’ladi. 
Sust kar’era bir lavozimda uzoqroq muddatda ushlanib qolish xususiyati bilan 
farqlanadi. Odatda bu davr normal kar’eraga qaraganda o’rtacha 1,5—2 barobar ko’p, 
ya’ni  5—10  yilga  teng  demakdir.  Lavozimda  bu  darajada  sust o’sish  sabablari  ko’p 
jihatdan  uning  kasbiy  va  shaxsiy  sifatlari,  hamkasblari,  mehnat  jamoasi,  rahbariyat 
bilan  munosabatlari  bilan  izohlanadi.  Sust  kar’eraga  kompaniya  yoki  firmada 
personalni  rivojlantirish  to’g’ri  rejalashtiril-maganligi,  ya’ni  lavozimda  o’sish 
imkoniyatlari  cheklanganligi  ham  sabab  bo’lishi  mumkin.  Bo’sh  lavozim  mavjud 
emasligi sababli xodim mehnat faoliyati turini o’zgartirishni xohlamasa uzoq vaqt bir 
xizmat vazifasida ushlanib qolishi mumkin. 
 
 
 
Lavozimda  o’sish  bosqichlarini  aniqlashning  uslubiy  asosi  sifatida  ikki: 
kar’era turi va boshqaruv tizimi omillari hisobga olinishi kerak (11.4- rasm). 
Tipik kar’era deyilganda xodimning kasbiy  mahorat cho’qqisiga erishishi, 
malakasi  umume’tirof  etilishi,  korxona  tashkiliy  tuzilmasida  eng  yuqori  lavozim 
darajasiga ko’tarilishi bosqichma-bosqich, ushbu kasbiy va shaxsiy sifatlar muttasil 
takomillashib borishi uyg’un holda ro’y berishi tushuniladi. 
Kar'era  
Yosh mutaxassislik davri bosqichi 
(bog’liqlik bo’ysunish) 
Mutaxassis 
Yosh mutaxassis 
Boshlang’ich bosqich (tajriba, 
konikma, bilimlarni egallash  ) 
Boshqaruv faoliyatini boshlanishi 
(tashkilotchilik qobilyatini rivojlantirish 
) 
Boshqaruvchi  
menejer 
Boshqaruv yuqori darajasi (kompaniya 
yoki firma strategik vazifalarni 
rejalashtirish va hal qilsh ) 
Yetakchilikning namoyon bo’lishi (har 
taraflama tayyorgarlikka ega bo’lish) 
Top-menejer