A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

Taklifni  prognoz  qilishda  ham  korxonaning  o’zidan,  ham  korxonadan 
tashqaridan  ishlab  chiqarishga  jalb  etish  mumkin  bo’lgan  ishchi  kuchi  mikdori 
aniqlanadi.  Bunda  absentizm,  xodimlar  kasbiy  va  xizmat  vazifalarining  o’zgarishi, 
qo’nimsizlik, ish vaqti fondining va boshqa mehnat sharoitlarining o’zgarishi hisobga 
olinishi kerak. 
Mazkur  prognozda  personalning  yoshiga  qarab  guruhlarni  tahlil  etish 
(pensiyaga  chiqish  birdan  ko’payib  ketishi,  xodimlar  o’rtasida  katta  yoshlilarning 
nisbati  salmoqli  ekanligi  yoki  shu  sababli  kasbiy  va  xizmat  vazifasida  o’sish 

---

 
80 
cheklanganligi),  turli  toifa  xodimlari  nisbati  (masalan,  rahbarlarning  bo’ysunuvchi 
xodimlarga,  malakali  ishchilarning  malakasi  yo’kdarga,  asosiy  ishchilarning 
yordamchi  ishchilarga,  ishlab  chiqarishda  band  ishchilarning  noishlab  chiqarish 
xodimlariga  nisbati)  tahlili,  maxsus  ixtisoslik  va  malakaga  ega  xodimdar  (masalan, 
tashkilotda  qancha  iqtisodchi,  qancha  muhandis,  qancha  texnik,  qancha  chilangar, 
qancha frezerchi va hokazo) tahlili muhim ahamiyatga ega. 
Tahlillarda  kadrlar  qo’nimsizligini  aniqlashga  alohida  e’tibor  berish  talab 
etiladi.  Buning  uchun  aylanma  indeksi  yoki  qo’nimsizlik  indeksi  (Qi)  deb 
nomlanadigan ko’rsatkichdan foydalaniladi: