A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

Personalni  rejalashtirish  jarayoni  (4.4-rasm)  tashkiliy  reja  tuzishdan 
boshlanadi. 
Shu  munosabat  bilan  xodimlarga  bo’lgan  talabni  ko’paytirish  yoki 
kamaytirishga  olib  kelishi  (masalan,  yangi  mintaqaviy  vakolatxona,  yangi  bo’lim 
tashkil  etilishi,  bosh  idora  vakolatlarini  quyi  bo’linmalarga  berish  va  boshqalar) 
mumkin bo’lgan tashkiliy reja mufassal bo’lishi lozim. 
Rejalashtirish  talab  etiladigan  ma’lumotlar  yangi  ish  uslublari, 
avtomatlashtirish  yoki  mexanizatsiyalash  jarayonlari  natijasida  yuzaga  chiqadigan 
mehnat  unumdorligi  yoki  ishchi  kuchidan  foydalanish  hajmining  kutilayotgan 
o’zgarishlariga taalluklidir. 
 

---

 
67 
 
Personalni amalda boshqarish uchun  ishchi kuchigacha  yo’naltirilgan barcha 
funktsiyalarni  qamrab  olishning  o’zi  etarli  emas.  Bu  ishda  inson  resurslari  to’la 
hayotiy siklining barcha bosqichlari — xodimlarni izlab topish va ishga yollash (shu 
jumladan,  ish  haqi,  mukofotlash,  qo’shimcha  ijtimoiy  sug’urta  qilish,  personalni 
rejalashtirish,  rivojlantirish  va  qo’llab-quvvatlash  maxsus  dasturlarini  ishlab 
chiqish)dan  pensiyaga  kuzatish  yoki  ishdan  bo’shatishgacha  bo’lgan  chora-
tadbirlarni mujassamlashtirish darkor. 
Personaddagi tabiiy o’zgarishlar — pensiyaga chiqish, kasalligi yoki o’qishga 
kirganligi,  harbiy  xizmatga  chaqirilganligi  sababli  ishdan  bo’shatishni  rejalashtirish 
qiyin  ish  emas.  Jamoa  salohiyatini  kuchaytirish,  uning  raqobatbardoshligini  oshirish 
esa ancha murakkabdir. 
Faoliyat  ko’rsatib  kelayotgan  korxonada  personalni  rejalashtirishni  mavjud 
ishchi  kuchini  bahblashdan  boshlash  mantiqiydir.  Rahbariyat  belgilangan  aniq 
maqsadni  amalga  oshirish  uchun  talab  etiladigan  ish  jarayonlarini  bajarishga  qancha 
ishchi va mutaxassis jalb etilganligini anikdab olish kerak. Masalan, hatto juda oddiy 
ish  hisoblangan aeroportlarda  yo’lovchilar yuklarini joylash bilan ko’pgina  xodimlar 
band bo’ladi. 
Bundan tashqari, rahbariyat o’z personali ish sifatini ham baholashi lozim. 
Rejalashtirishning  keyingi  bosqichi  qisqa  muddatli  va  istiq-bolli  rejalarni 
amalga oshirish uchun talab etiladigan personal sonini aniqlashdan iborat bo’ladi. 
Personalni  rejalashtirishda  orttirilgan  tajriba  bu  jarayon  asosan  uch  qismdan