1-Mavzu eksprimental

Barcha harakatlar bitta sabab bilan emas, balki bir nechta, ya'ni faoliyat odatda amalga oshiriladi polimotivlangan. Ushbu faoliyatning barcha motivlari to'plamiga ushbu shaxsning faoliyati motivatsiyasi deyiladi.

5-mavzu: Eksprimental:

Hissiy boshqaruv

Hissiy holatlarni boshqarish mahoratini rivojlantirish uchun bir necha usullar mavjud:

Hissiyot — shaxsning voqelikdagi narsa va hodisalarga, kishilarga hamda oʻz-oʻziga boʻlgan munosabatlardan kelib chiqadigan kechinmalari. Shaxs tirik mavjudot boʻlishi bilan birga jamiyat aʼzosi hamdir, shuningdek, yakka inson sifatida teva-rak-atrofdagi narsa va hodisalarga munosabatini xolisona aks ettiradi. Inson munosabatlari uning miyasida his-tuygʻular, emotsional holatlar, yuksak ichki kechinmalar tarzida aks etishi hissiyotni yuzaga keltiradi. Hissiyot tushunchasi kundalik gurmushda va ilmiy manbalarda har xil maʼnolarda qoʻllanadi. Kun-dalik turmushda hissiyot tushunchasi oʻrniga sezgilar, anglan-magan mayllar, xohishlar, tilaklar, talablar, maqsadlar atamalaridan foydalaniladi. Ilmiy manbalarda esa, shaxsning ehtiyojini qondiruvchi va unga monelik qiluvchi narsalarga, kishilarga nisbatan oʻz munosabatini miyasida aks ettirish maʼnosida qoʻllanadi. Hissiyot bilan emotsiya bir xil maʼnoda ishlatilish holatlari ham uchrab turadi. Kishi tana aʼzolarida ranglarning oʻzgarishi, lablarning titrashi, kulgi, yigʻi, gʻamginlik, ikkilanish va boshqa emotsiya ifodasi hisoblanib, vatanparvarlik, javobgarlik, masʼuliyat. vijdon, sevgi kabi yuksak xislatlarni emotsiya tarkibiga kiritish gʻayritabiiy hodi-sa hisoblanar edi. Ushbu hissiy kechinmalar oʻzining mohiyati, kuch-quvvati, davomiyligi, taʼsirchanligi, yoʻnalganligi bilan bir-biridan keskin farq qiladi. Shu bois ularning muhim farqi shundaki, birinchisi (hissiyot) ijtimoiy, ikkinchisi (emotsiya) xususiy ahamiyat kasb etadi. Shaxsning faoliyati, xulq-atvori, muo-malasi hamda jamiyat uchun ahamiyatli hisoblangan narsa va hodisalarni aks ettiruvchi munosabati hissiyotda mujassamlashadi. Emotsiya faqat insonlarga emas, mavjudotlarga ham taalluqli ruhiy holatdir. Hissiyot ijtimoiy muhitdagi kishilar tomonidan oʻzlashtirilgan gʻoyalar, meʼyorlar, qonunqoidalar, nizomlar, qadriyatlarni aks ettiruvchi anglanilgan his-tuygʻular, murakkab kechinmalarning vujudga kelishi jarayonidir. Hissiyotda yuk-sak histuygʻular ongli harakatlarni bajarishning mazmuni bilan uygʻunlashgan shaxs holatining murakkab tarkibida kechadi. Mas, mehnatdan lazzatlanish hislari, axloqiy, aqliy, nafosat tuygʻulari hissiyotning oʻzagi boʻlib hisoblanadi. Jonivorlar esa bunday imkoniyatlarga ega emas. Hissiyotning fiziologik asosi bosh miya katta yarim sharlari poʻstida va poʻstloq osti qismida yuzaga keladigan nerv jarayonlaridir.

Notiqlik san'ati - bu ko'nikmalar to'plami, ular orasida hissiy holatni boshqarish ko'nikmasi muhim o'rin tutadi. Ko'rinib turibdiki, hissiyot aloqa vositasi sifatida ma'ruzachi auditoriyasiga ta'sir o'tkazishga qodir. Insonning hamdard bo'lish qobiliyati, ma'ruzachi kerakli hissiyotlardan foydalanib, auditoriyada ma'lum, zarur muhitni o'rnatishga qodirligini aniqlaydi.

"O'zingizning hissiy holatingizni qanday boshqarish kerak?" - ko'plab ilmiy maqolalar mavzusi, aniq fikr rivojlanmagan. Masalan, hissiyotlar ongga qaraganda shaxs xulq-atvorini tartibga solishning evolyutsion jihatdan oldingi mexanizmi, degan fikr mavjud. Tug'ilganda biz asosiy hissiyotlarni qabul qilamiz, bu dastlab chaqaloq va tashqi dunyo o'rtasidagi yagona aloqa vositasidir. Bu haqiqatan ham odam avval hissiyotni his qilishini aniqlaydi, keyin u o'zini tutish xususiyatlarini namoyon qiladi. Shu sababli, hissiyotlarga aql bilan ta'sir o'tkazish mumkin emas deb ishoniladi. O'z navbatida, Uilyam Jeyms "Tuyg'ular nima" asarida hissiy holat va tana xatti-harakatlari o'rtasidagi bog'liqlikni ochib beradi va tana harakatlaridan qanday foydalanishni ko'rsatib beradi, biz o'z his-tuyg'ularimizni boshqarishimiz mumkin: "Agar biz qandaydir kuchli hissiyotni tasavvur qilsak va keyin ongdan uzoqlashtirishga harakat qilsak unga xos bo'lgan barcha tana alomatlarini boshdan kechirganda, hech narsa qolmaganligi, bu hissiyot paydo bo'lishi mumkin bo'lgan "ruhiy material" yo'qligi va faqat sovuq hisob-kitob qolganligi aniqlandi. "

Mening hissiy boshqaruvga bo'lgan nuqtai nazarim shuki, hissiy nazorat doirasi juda katta. Ishtiyoq darajasida paydo bo'lgan his-tuyg'ularni (biz ko'pincha bu sodir bo'lganligini hatto sezmaymiz ham) boshqarish va boshqarish juda qiyin va o'zida kerakli his-tuyg'ularni uyg'otish juda oson.

Ba'zi his-tuyg'ularni har qanday tayyorgarlikda boshqarib bo'lmaydi va ba'zi bir hissiy holatlarni biz osonlikcha boshqarishimiz mumkin. Avvalo, hissiy holatni boshqarishni aniqlash kerak. Odamlar ko'pincha his-tuyg'ularni boshqarishni allaqachon paydo bo'lgan his-tuyg'ularni boshqarish deb tushunishadi, lekin aslida bu juda katta hajmli masala, bu hissiy boshlanishning oldini olish, hissiy holatning rivojlanish uslubini o'zgartirish va shuningdek, hissiy tajribalarni tugatish.

Ushbu mavzu hali ham juda uzoq vaqt muhokama qilinishi mumkin. Ayni paytda, yangi boshlang'ich ma'ruzachi hissiy holat haqida nimalarni bilishi kerakligini aniqlaylik.

Amigdala tanadagi hissiy o'rganish uchun javobgardir. Tug'ilgandan beri biz asosiy his-tuyg'ulardan osongina foydalanamiz, bu bizning davlatimizga ishora qiladi, chunki bu biz uchun oddiydir. Hissiy boshqaruv bo'yicha ta'lim olgan aktyorlar, diplomatlar, notiqlar va boshqalar o'zlarini boshqarishda bo'lmagan odamlarga qaraganda ancha yaxshi. Darhaqiqat, notiq uchun his-tuyg'ularni boshqarish qobiliyati, avvalambor, o'zingizning his-tuyg'ularingizni o'zingizning fikringiz buyrug'iga bo'ysundirish qobiliyatini beradigan qobiliyatdir.

Hissiy holatlarni boshqarish mahoratini rivojlantirish uchun bir necha usullar mavjud:

1. 
   Birinchi usul: hissiy tajriba. Uning mohiyati hissiy vaziyatlar doirasini kengaytirishdan iborat bo'lib, natijada inson hissiy tajriba orttirish orqali tarbiyalanadi. Tajriba orttirish aloqalar doirasini kengaytirish natijasida yuzaga kelishi mumkin. Aloqa doirasini kengaytirish - bu hissiy nazoratni o'rgatish usuli, chunki yangi psixologik va ijtimoiy aloqalar odamga o'zlarining hissiy holatlarini ko'rsatishga va shunga mos ravishda o'rganishga imkon beradi. Masalan, ma'ruzachining nutqi qanchalik ko'p bo'lsa, uning hissiy boshqaruv mahorati shunchalik yaxshi bo'ladi.
   
2. 
   Tuyg'ularni boshqarishning ikkinchi usuli: diqqat. Notiqning vazifasi keraksiz his-tuyg'ularni ataylab chiqarib tashlash va tanqidiy hissiyotlarga to'liq konsentratsiyaga erishishdir. Usul tananing harakatlanishini tartibga solishga asoslangan va u yoki bu hissiyotlarga xos bo'lgan jismoniy faoliyatga tanani jalb qilishni o'z ichiga oladi. Masalan, xafa bo'lganimizda, yoqimli voqealarni uyg'otish qiyin. Ammo biz o'zimizni quvontiradigan yoki quvontiradigan harakatlar yoki voqealarga e'tibor qaratishga muvaffaq bo'lsak, unda xafagarchilikni engib chiqishimiz ehtimoli keskin ortadi. Tana namoyonlarining o'zgarishi zarur hissiyotlarni faollashtirish uchun katta ahamiyatga ega. Biz quvonchni olishni istaymiz, demak, biz quvonchni tanada namoyon etamiz, tabassum qilamiz, mos imo-ishoralar va mimikalardan foydalanamiz.
   
3. 
   Tuyg'ularni boshqarishning uchinchi usuli: o'tkazish. Usul ba'zi hissiy vaziyatlarni boshqalarga o'tkazish bilan bog'liq. Xalq artisti A. Abdulovning hamkasblari uning chiqishlaridan oldin Aleksandr har doim kelgan har qanday odam bilan janjal chiqarganini eslaydi. Shunday qilib, u omma oldida so'zlash bilan hissiy jihatdan uyg'unlashdi. Ushbu usuldan foydalanish individual yondashuvni talab qiladi, u ixtiro, ixtiro talab qiladi. Muayyan metodlarni izlash har doim ma'ruzachi shaxsiga va uning etuklik darajasiga bog'liq.
   
4. 
   To'rtinchi yo'l: rol o'ynash. Bu aloqa jarayonida boshqa odam yoki xayoliy obraz rolini o'ynashdan iborat. Rol o'ynash - bu xuddi obrazga o'xshab harakat qilish, bir xil so'zlar va intonatsiyalardan foydalanish, g'azablanib, xuddi siz o'ynayotgan odam kabi kulishni anglatadi. Haqiqat shundaki, har birimiz qalbimizda aktyorlik qobiliyatiga egamiz. O'zingizning xarakteringiz boshdan kechirayotgan narsalarni boshdan kechiradigan tarzda rolni o'ynashga harakat qiling.
   

Ushbu usullar sizga emotsional holatni boshqarish mahoratini olish va samarali qo'llash imkonini beradi, bu holda notiqlik san'atini anglash juda qiyin.

Bugungi kunda ma'ruzachi uchun EQ (hissiy aql) kasbiy mahoratning asosiy mezoniga aylanmoqda. Ma'ruzachi yoki murabbiy uchun o'z his-tuyg'ularini boshqara olish juda zarur. Agar biz hissiyotlarni boshqara olmasak, hissiyotlar bizni boshqaradi.

6 va 7-Mavzular. Eksprimental

Emotsiya haqida tushuncha