Ворислик ҳУҚУҚи амалий қўлланма Baktria press

ВОРИСЛИК ҲУҚУҚИ
174
Суд мерос мулкка бўлган ҳуқуқ ва уни бўлиш ҳақидаги даъво 
қўзғатилган бўлишига қарамасдан мерос қолдирувчи Р.Шорасуловнинг 
биринчи навбатдаги барча меросхўрларини ишга тараф сифатида 
жалб қилмаган. 
Шунингдек, судлар иш учун аҳамиятга эга бўлган ҳолатларни тўлиқ 
аниқламаган ҳамда моддий ҳуқуқ нормаси ҳамда процессуал ҳуқуқ 
нормалари бузилишига йўл қўйган.
Хусусан, судлар низоли хонадон 1993 йилда Р.Шорасулов номига 
хусусийлаштирилганлигига эътибор қаратмаган. 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Олий 
суди 
Пленумининг 
“Хусусийлаштирилган турар-жойларга эгалик қилиш, улардан 
фойдаланиш ва уларни тасарруф қилиш билан боғлиқ ишлар бўйича 
суд амалиёти ҳақида”ги 1997 йил 2 майдаги қарорининг 16-бандига 
кўра, «Давлат уй-жой фондини хусусийлаштириш тўғрисида»ги 
Қонуннинг 13-моддасига мувофиқ, хусусийлаштирилган турар-жойда 
уни хусусийлаштирилишига розилик берган уй эгасининг бошқа 
оила аъзолари яшаётган бўлсалар, уларнинг ҳаммаси шу турар- 
жойнинг эгаси ҳисобланадилар, эгаллаб келинаётган турар-жой эса 
хусусийлаштириш натижасида умумий мулкка айланади. Бу қоида 
турар-жой эгасининг вақтинча бу ерда яшамаётган оила аъзоларига 
ҳам татбиқ қилинади.
Ижарачи билан бирга яшаётган ва унинг оила аъзоси ёки собиқ 
оила аъзоси бўлиб ҳисобланган вояга етмаган шахслар ижарага 
олиш шартномасидан келиб чиқадиган барча ҳуқуқлардан тенг 
фойдаланишлари сабабли улар эгаллаб турган турар-жойлари 
хусусийлаштирилган тақдирда вояга етган фойдаланувчилар билан 
тенг равишда шу турар-жойга нисбатан умумий эгалик ҳуқуқига эга 
бўладилар.
Турар-жой оила аъзоларининг бири томонидан бепул 
хусусийлаштирилган тақдирда ҳам юқорида кўрсатилган шахслар шу 
асосларга кўра умумий мулкнинг тенг ҳуқуқли иштирокчилари бўлиб 
қоладилар.
Ўзбекистон Республикаси ФКнинг 1113-моддасига кўра мерос 
очилган пайтда мерос қолдирувчига тегишли бўлган, унинг ўлимидан 
кейин ҳам бекор бўлмайдиган барча ҳуқуқ ва мажбуриятлар мерос 
таркибига киради.

---

175
Бундай ҳолатда суд кимлар низоли хонадонни хусусийлаштириш 
иштирокчилари бўлганлигини, Р.Шорасулов вафотидан кейин турар-
жойнинг қандай қисмига нисбатан мерос очилганлиги аниқламаган. 
Биринчи инстанция судида жавобгар Х.Хасанов томонидан судьяга 
нисбатан берилган раддия процессуал қонун нормаларига зид 
равишда ҳал этилмасдан туриб, иш мазмунан кўриб ҳал этилган.
Апелляция инстанцияси юқоридаги ҳолатларга баҳо бермаган 
ва ҳал қилув қарорини ўзгартириш билан кифояланган, шунингдек 
қонунда назарда тутилмаган ҳолатда З.Абибуллаеванинг мерос 
ҳиссасини очиқ қолдирган, амалдаги ФКнинг 1147-моддаси талабига 
зид равишда, Р.Гурницскаянинг мерос улушидан воз кечишини қабул 
қилган.
Фсҳ-185-06-сонли ажрим