Volume ǀ issue ǀ

http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
222 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
фаолият 
натижаларини 
тижоратлаштириш 
Президент 
жамғармаси 
тўғрисида низом”
тасдиқланди. Ушбу низом орқали Илмий ва илмий
-
техник 
фаолият натижаларини тижоратлаштириш Президент жамғармаси томонидан 
лойиҳалар, шу жумладан, ноу
-
ҳауларни молиялаштириш тартиблари белгиланди. 
Интеллектуал мулк ҳимояси уни тижоратлаштиришдан камроқ аҳамият касб 
этмайди. Расмий статистикага мурожаат қиладига бўлсак, иқтисодий судлар 
томонидан 2021 йилда жами 
175 443
та низо биринчи инстанцияда кўриб чиқилган 
бўлса, шулардан бор йўғи 
37
таси интелектуал фаолият натижаларини ҳимоя 
қилиш билан боғлиқ бўлган низо эканлиги маълум бўлади
[13]
. Фуқаролик 
судлари томонидан 2021 йил давомида кўрилган жами ишларнинг сони 
518 087
тани ташкил этгани ҳолда, бор
-
йўғи 10 та низо интелектуал мулк ҳуқуқидан келиб 
чиққан низолардир
[14]
. Биргина шу суд статистикасининг ўзи соҳани
ҳуқуқий 
ҳимоя қилиш меҳанизми Ўзбекистонда у қадар ривожланмаганлигидан дарак 
беради.
Ноу
-
ҳаулар ва солиқ масалаларига тўхталсак, айтиш мумкинки бу соҳада 
Ўзбекистон қонунчилигида алоҳида имтиёзлар мавжуд эмас. Жумладан, Солиқ 
кодексининг 44
-
моддасида
ноу
-
ҳау ҳам роялти ҳисобланиши ёзиб қўйилган.
Солиқ кодексиниг 297
-
моддасида жами даромадлар сифатида ҳисобга олинадиган 
объектлар санаб ўтилган бўлиб, ушбу модданинг учинчи қисми 9
-
бандида роялти 
келтириб ўтилган. Бу ноу
-
ҳауни тижоратлаштириш тадбиркорга
бошқа фаолият 
турларидан кўра солиқ юкламаларининг пастлиги жиҳатидан жозибалироқ эмас.
Айрим хорижий давлатлар қонунчилигини таҳлил қилиш натижасида бир қатор 
ижобий тажрибаларни милиий қонунчиликка имплементация қилиш имконияти 
мавжуд.
Жумладан,Буюк Британия, Россия Федерацияси ва бир қатор 
давлатларнинг қонунчилигида ноу
-
ҳауномодий актив ҳисобланиб, унисолиққа
тортиш амалийти мавжуд. Бироқ, ноу
-
ҳауни
тижоратлаштириш мақсадида
учинчи 
шахсга ўтказиш
давомида
лицензия шартномаси рўйхатдан ўтказилган тақдирда 
пасайтирилган солиқ ставкаси қўлланилади.
Бу ўз ўрнида ҳар икки томонга 
енгиллик ҳисобланади.