Volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 1 
ǀ
2022
219 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
A`lo kamol qildi xush oshyone Muhammad. 
Nuri vujudi bo`ldi kunindin muqaddam, 
Daryoi rahmat darkaron Muhammad. [1.334]
Qoriyning musulmon ahllariga murojat shaklida yozgan “bo`yi Muhammadi 
kelur” radifli g‘azalida ham, insonlarni din-u diyonatli bo‘lish, haq yo‘lida yurish, 
ma’rifatli bo‘lish g‘oyalarini ilgari suriladi. 
Vaqti saharda nola qil bo‘yi Muhammadi kelur, 
Jon-u dilingni vola qil bo‘yi Muhammadi kelur. 
Ahli nasabni afzali jumlai jahonni sururi,
Ummatiga kuyub dili bo‘yi Muhammadi kelur.[1.112.] 
Ushbu g‘azalda shoir “ahli nasabni afzali”, “jumlai jahonni sururi”, “afzali 
anbiyo” sifatlari bilan Muhammad (s.a.v)ni ta’rif etadi. G‘azalda Payg‘ambarimizning 
nabiy bo‘lganliklari, ummatlariga rahm-shafqatli ekanliglari, malaklar hamda ins-u 
jinslarga rasul etib saylanganliklari yuksak badiyat bilan ifodalangan. Yuqorida aytib 
o‘tganimizdek Qoriyning ijodida Payg‘ambarimiz (s.a.v)ga bag‘ishlangan she‘rlar 
ko‘plab uchraydi. Qoriyning Allohga murojaat tarzida bitgan g‘azallari ham mashhur. 
Uning “laziz” radifli g‘azali ham shunday g‘azallar sirasiga kiradi. 
Ey, sani zikring manga jondin laziz, 
Jon na ermish balki iymondin laziz. 
Misli Mansur kuydurub axgar qilib,
Tashlasang, do‘zaxga rizvondin laziz.[1.238.] 
G‘azalda shoir hech qanday izdihomsiz Allohga bevosta murojaat qiladi. Uning 
bergan ne’matlariga bo‘lgan shukronaligini izhor etadi va bandalarini yo‘qdan bor qilib 
yaratgan Robbisiga hamdlar aytadi.
Qoriy ijodida yana o‘ziga xos bo‘lgan sifatlardan biri shuki, u ko‘plab shoirlar 
singari oshiqona ruhda ham qalam tebratgan. Mashuqaning jamolini go‘zal o‘xshatishlar 
bilan tasvirlaydi. Go‘zal mahbubaning yorqin tasviri va unga bo‘lgan muhabbat 
sitamlari aks etgan misralar ham uning lirikasining go‘zalligini ko‘rsatib turadi. 
Jumladan, “xush kelding”, “bir kelib ket”, “hanuz” radifli g‘azallari oshiqona ruhda 
bitilgan g‘azallar sirasiga kiradi.
Chok-chok bo‘lgan jigarlar topmaydi mahram hanuz, 
Ashik xunborim ko‘ngilni qilmadi beg‘am hanuz. 
Dog‘lar birla vujudim har taraf vayron bo‘lub, 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2