Virusologiya fanining predmeti, o‘rganish ob’ektlari

111.Viruslar evolyusiyasi.

Viruslar ham xuddi hayotning hujayraviy shakllari singari evolyutsiya va tabiiy tanlanishga uchraydilar va ularning aksariyat qismida bu jarayon juda tez kechadi.

Hujayrani bir vaqtning oʻzida ikkita virus zararlasa, ular yangi, “aralash” va oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlgan viruslarga aylanishi uchun genetik materiallarini almashtirishlari mumkin. Misol uchun, gripp shtammlari shu yoʻl bilan paydo boʻladi.

RNK saqlovchi viruslar, ayniqsa, yuqori tezlikdagi evolyutsiyani taʼminlovchi yuqori mutatsion koʻrsatkichlarga ega. Bunga misol qilib OIVning dorilarga chidamlilik evolyutsiyasini keltirish mumkin.Viruslar nafaqat rivojlanadi, balki ular oʻz xoʻjayinlari, jumladan, odamlarga qaraganda tezroq rivojlanishga ham moyil. Bu virus evolyutsiyasini nafaqat ularni tadqiq etayotgan biologlar uchun, balki shifokorlar, hamshiralar va sogʻliqni saqlash xodimlari, shuningdek, virusga duchor boʻlgan har bir inson (yaʼni yer yuzidagi barcha insonlar) uchun ham muhim mavzuga aylantiradi.

Viruslarda oʻzgaruvchanlik

Tabiiy tanlanish faqatgina kerakli boshlangʻich material – irsiy oʻzgaruvchanlik boʻlgandagina sodir boʻladi. Irsiy oʻzgaruvchanlik populyatsiyadagi bir qancha irsiy

Rekombinatsiya: viruslar genetik materiallari (DNK yoki RNK)ni almashtiradi.

DNK va RNK oʻzi nima?

Tasodifiy mutatsiya: virusning DNK yoki RNK ketma-ketligida sodir boʻluvchi oʻzgarish.

Eʼtibor bilan kuzatsak, atrofimizda viruslarning oʻzgarishi va evolyutsiyasini koʻrishimiz mumkin, masalan, har yili paydo boʻladigan yangi gripp shtammlari bunga misol boʻla oladi.